عفت کلام در قرآن صفحه 91

نکته ای مهم این است که در برخی روایت ها از لعن کردن نهی شده است؛ حال آن که در برخی دیگر از روایات، از ناحیه خود معصومان علیهم السلام ، گروهی لعن شده اند. پاسخ به این اختلاف ظاهری بدین صورت است که آن چه در لعن و نفرین مهم است، این است که فرد لعن شده شایسته لعن باشد. در غیر این صورت، به شدّت از آن نهی شده است. این علت را می توان از عنوان باب در بحارالانوار یافت که دو باب از آن به «لَعْنُ مَن یَسْتَحِقُّ اللَّعْنَ» و «لَعْنُ مَن لا یَسْتَحِقُّ اللَّعْنَ»(1) اختصاص یافته است. هم چنین در حدیثی از امام باقر علیه السلام می توان این مفهوم را دریافت:

عن ابی عبداللّه عَنْ اَبِیه علیه السلام قال: اِنَّ اللَّعْنَهَ اِذا خَرَجَتْ مِنْ صاحِبِها تَرَدَّتْ بَیْنَهُ وَ بَیْنَ الّذی یُلْعَنُ، فانِ وُجِدَتْ مَساغا وَ الاّ عَادَتْ اِلی صاحِبِها وَ کانَ اَحَقَّ بِهِا، فَاحْذَرُوا اَنْ تَلْعَنُوا مُؤمِنا فَیَحِلَّ بکم.

امام صادق علیه السلام از پدر بزرگوارش امام باقر علیه السلام نقل می کند: هنگامی که لعن از لعن کننده سر زند، میان او و کسی که مورد لعن قرار گرفته است به گردش در می آید، پس اگر محل مناسبی یافت فرود می آید وگرنه به صاحبش باز می گردد و لعن کننده خود سزاوارتر به آن است. پس مبادا مؤمنی را لعن کنید، که آن لعن به شما برمی گردد.

لعن کردن به کسی که سزاوار آن است، ریشه قرآنی دارد. خداوند گروه هایی را در قرآن لعن کرده است که عبارت اند از منافقان،(2) مشرکان،(3) کافران،(4) فساد کنندگان در زمین،(5) قوم یهود،(6) مرتدان،(7) شیطان،(8) کسانی

1- بحارالانوار، ج 72، از ص 202 تا 209.
2- توبه، 68 .
3- فتح، 6 .
4- بقره، 161.
5- رعد، 25.
6- مائده، 64 .
7- آل عمران، 87 .
8- نساء، 118.