عفت کلام در قرآن صفحه 96

می خواهد با بیان این واقعیت طرف مقابل را آگاه سازد نه این که بخواهد به بت هایشان ناسزا گوید در غیر این صورت طرف مقابل دفاع می کرد؛ آن گاه هدف تبلیغ از بین می رفت.

سب در روایت ها: دو گونه سب در روایت ها به چشم می خورد:

1. سب جایز؛

2. سبّ غیر جایز (نهی شده).

در زیر نمونه هایی از این روایات را می آوریم:

1 _ سب جایز

1 _ سب جایز

الف) سب در هنگام تقیه

حضرت علی علیه السلام به یاران خویش از روزی خبر داد که در آن، فرد ظالمی (معاویه) حکومت را به دست خواهد گرفت و آن ها را به دشنام و ناسزاگویی و بیزاری به امام علیه السلام وادار می کند، ولی حضرت علیه السلام برای این که راه نجاتی برای یارانش باز کند فرمود:

آگاه باشید به زودی او (معاویه) شما را به بیزاری و بدگویی به من وادار می کند. بدگویی را در هنگام اجبار دشمن، به شما اجازه می دهم که این بر بلندی مقام من می افزاید و موجب نجات شما است، ولی درباره بیزاری و برائت، هرگز از من بیزاری مجویید که من بر فطرت توحید تولد یافته ام و در ایمان آوردن و مهاجرت از همه پیش قدم تر بوده ام.(1)

ب) سب در هنگام ناچاری

حدیثی از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم این گونه سبّ را اجازه می دهد.

سمره گفت: رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم از دشنام دادن نهی کرد و فرمود: «اگر کسی ناگزیر به دشنام دادن هم نشین خود باشد، به او افترا نبندد و پدر و قومش را ناسزا نگوید. بلکه اگر از ویژگی ها و رفتار (منفی)اش