- پیشگفتار 1
- فصل اوّل: ماهیت علم و ویژگی های آن 4
- بداهت معنای علم 4
- ذهنی نبودن علم 5
- علم و ادراک همان وجدان کردن است 8
- لافکری لازمه وجدان است 10
- قابل تعریف نبودن علم در عین بداهت آن 14
- اختیاری نبودن علم 18
- معرفت چیست؟ 25
- ویژگی های معرفت 31
- فصل اوّل: هدایت و اضلال خدا 33
- هدایت تکوینی و تشریعی 33
- صنع خدا در هدایت تکوینی 35
- نقش خدا و انسان در هدایت تشریعی 36
- هدایت؛ فضل خدا 43
- اشکال جبر در هدایت و اضلال الهی 44
- اضلال خدا 44
- جبر و اختیار فقط در افعال اختیاری مطرح است 45
- تفکیک هدایت خدا از ایمان و کفر بندگان 46
- کفر غیر از ضلال است 49
- تفاوت اعتقاد با معرفت 54
- ازدیاد هدایت برای مؤمن 55
- محروم شدن کافر از هدایت بیشتر خداوند 57
- هدایت نکردن خدا ظلم نیست 65
- هدایت و اضلال به خواست خداست 66
- قفل بر قلب 69
- نحوه هدایت و اضلال خدا 78
- شرح صدر انسان به وسیله نور الهی 79
- نور علم 81
- نور امام علیه السلام 83
- ضیّق و حرج بودن صدر 87
- تأثیر صنع خدا در تسلیم اختیاری انسان 91
- نقش هدایت خداوند در عاقبت به خیری 96
- هدایت و اضلال در آخرت 100
- عقوبت کافر در دنیا 101
- لزوم طلب هدایت دائمی از خدا 104
- نتیجه بحث هدایت و اضلال در بحث معرفت 107
- اشاره 108
- احادیث معرفت در کافی 108
- احادیث معرفت در بحار 114
- بیان علامه مجلسی درباره معرفت 120
- رفع شبهه از حدیث جهل و معرفت 122
- استفاده علامه مجلسی از احادیث معرفت 123
- بیان فلسفی درباره احادیث معرفت 128
- وجه استناد به ادلّه نقلی در بحث معرفت 131
- اشاره 136
- اشاره 137
- در مطالب عقلی نیازی به بررسی سندی نیست 139
- فصل دوم: تواتر احادیث در بحث معرفت 139
- اشاره 143
- میزان اعتبار اخبار آحاد 143
- یکی از راه های اطمینان به صدور خبر، معتبر بودن آن نزد مؤلّف است 144
- نظر مرحوم کلینی درباره احادیث کافی 145
- تفاوت اصطلاح قدما و متأخّرین در مورد حدیث صحیح 147
- علّت اختلاف نظر قدما و متأخّرین درباره حدیث صحیح 150
- روش قدما در تألیف کتب حدیث 152
- ضعیف یا مجهول بودن سند حدیث در کتب قدما ضرری به اعتبار آن نمی زند 165
- استفاده از سند احادیث در مقام تعارض بین آنها 166
- اعتبار احادیث معرفت در کتب قدما 168
- فصل اوّل: ولایت اهل بیت علیهم السلام بر قلبها 172
- اشاره 172
- قلوب انسان ها مطیع اهل بیت علیهم السلام است 173
- تحمّل معارف اهل بیت علیهم السلام به خواست ایشان بستگی دارد 178
- نعمت علم و معرفت به برکت امام زمان علیه السلام به انسان ها می رسد 182
- وضعیت علم و علما در زمان غیبت 187
- نقش توسّل به امام عصر علیه السلام در دستگیری علمی ایشان 191
- خدمتگزاری به آستان مقدّس حضرت مهدی علیه السلام 193
- فهرست آیات 199
علامه مجلسی در شرح مقدّمه مرحوم کلینی بر کافی، آنجا که ایشان بر صحّت احادیث کتابش شهادت داده است (بالآثار الصحیحه عن الصادقین علیهم السلام) چکیده نظر خود را درباره اعتبار احادیث کتاب کافی چنین ارائه داده است:
خلاصهُ القَولِ فی ذلک و الحقُّ عندی فیه: أنَّ وجودَ الخبرِ فی أمثالِ تلک الأصولِ المعتبرهِ ممّا یورِثُ جوازَ العَمَلِ بِهِ لکن لابدَّ مِنَ الرجوعِ الی الأساتیدِ لِترجیحِ بَعضها علی بعضٍ عندَ التعارضِ. فإنّ کونَ جمیعها معتبراً لایُنافی کونَ بَعضِها أقوی.(1)
خلاصه مطلب و عقیده صحیح از نظر من این است که: اگر حدیثی در امثال این اصول مورد اعتماد باشد، برای اینکه عمل به آن جایز باشد کفایت می کند؛ ولی در مقام تعارض باید به سندهای آنها رجوع کرد تا یکی را بر دیگری ترجیح داد. زیرا معتبر بودن همه آنها منافاتی با اینکه بعضی از آنها اقوی باشد ندارد.
ایشان در همین خلاصه عقیده اش دو بار بر معتبر بودن احادیث کتاب هایی مانند کافی تصریح کرده و وجود حدیثی را در یکی از آنها برای آنکه بتوان برطبق آن عمل کرد کافی دانسته است. معلوم است که با این حساب از نظر ایشان فقیه می تواند به صرف وجود حدیثی در این کتب طبق آن فتوا بدهد البته به شرط اینکه معارض نداشته باشد. در صورت تعارض اگر جمع بین آنها ممکن نبود، مرجّح سندی یکی1.
1- مرآه العقول 22/1.