گوهر قدسی معرفت صفحه 168

از مرجّحاتی است که حدیثی را تقویت می کند یعنی در مقام عمل به یکی از آنها، آنکه سندش محکم تر است اقوی می شود.

بنابراین از نظر مرحوم مجلسی ضعیف یا مجهول بودن یک حدیث در کافی و امثال آن به اصطلاح متأخّرین لطمه ای به صحّت و اعتبار آن وارد نمی سازد و چنانچه قبلاً از خود ایشان نقل کردیم روش قدما در تألیف کتب حدیثی خود به نحوی بوده که با وجود ضعیف یا مجهول بودن بعضی از روات یک حدیث انسان نمی تواند آن را بی اعتبار و یا حتّی کم اعتبار بداند، به خاطر آنکه چه بسا سند دیگری برای این حدیث وجود داشته که مؤلّف آن را ذکر نکرده و در آن ضعف یا جهالتی نبوده، یا حدیثی که به عنوان مرسل ذکر شده در واقع مسند بوده است. زیرا همان طور که گفتیم قدما مقیّد به ذکر سندهای کامل احادیث نبوده اند و آنچه هم ذکر کرده اند مشایخ اجازه نقل روایت از کتاب هایی بوده که پیش استاد می آموختند.

پس در مجموع از نظر علامه مجلسی همه احادیث کافی و امثال آن را می توان معتبر شمرد و ضعیف یا مجهول بودن بعضی از آنها به اعتبارشان لطمه نمی زند.

اعتبار احادیث معرفت در کتب قدما

انگیزه ما از طرح بحث نسبتاً مفصّلی که درباره اعتبار احادیث کتاب های مرحوم کلینی و شیخ صدوق عنوان شد، این بود که در بحث از معرفت و اختیاری بودن آن، اگر اوّلاً از عقلی بودن مسأله صرف نظر کنیم و ثانیاً تواتر اخبار مربوط به آن را لحاظ نکنیم، در مرتبه سوم بر