علم و معرفت امام صفحه 221

1- الثاقب فی المناقب، ص484، ح2؛ عیون أخبار الرضا علیه السلام ، ج2، ص211، ح16؛ بحارالانوار، ج49، ص124، ح6.

معجزه

معجزه از عجز گرفته شده و عجز به معنی ناتوانی است. پس معجزه پدیده ای است که تمام عوامل طبیعی از ایجادش ناتوان باشند و عقل هر عاقلی این چنین پدیده ای را مربوط به طبیعت نداند و به عبارت علمی، معجزه فاعل است و از عجز گرفته شده، یعنی غیر خدای تعالی که فاعلش می باشد، دیگران از انجامش عاجزند.(1)

برای اثبات معجزه برای ائمه اطهار علیهم السلام باید چند مطلب مورد بحث قرار گیرد:

آیا وجود معجزه امکان دارد؟

مطلب اول: آیا ممکن است امری برخلاف جریان عادی و بدون تأثیر علل و عوامل طبیعی تحقق پیدا کند یا نه؟ عده ای وقوع معجزه را محال دانسته و برای اثبات مدعایشان چنین گفته اند: هر یک از حوادث وپدیده های جهان هستی علت معینی دارد که وجودش از آن علت سرچشمه می گیرد و همان علت است که به وی هستی می بخشد. در علوم عقلی این مطلب به اثبات رسیده که میان هر علت و معلولی ارتباط مخصوصی برقرار است، یعنی هر معلولی یک مناسبت و سنخیت خاصی با علت خودش دارد که با علل دیگر آن مناسبت را ندارد، هر علتی نیز با معلولش مناسبتی دارد که با معلول های دیگر آن مناسبت را ندارد. و به همین جهت است که هر معلولی از علت مخصوصی صادر می شود و هر علتی معلول معینی دارد. قانون علیت یکی از قوانین حتمی و مسلم جهان می باشد و