- پیشگفتار 1
- بخش یکم: کلیات 3
- اشاره 3
- أ. تاریخچۀ تعارض علم و دین در غرب 6
- ب . مقصود از تعارض چیست؟ 9
- ج. اقسام تعارض علم و دین 10
- بخش دوم: زمینه ها و علل تعارض 12
- اشاره 12
- فصل اول 13
- أ. زمینه های روان شناختی 13
- اشاره 13
- أ. برخوردهای جاهلانۀ کاچینی 15
- شواهد و مثال ها 15
- ب- ماه عسل گالیله با دو پاپ 16
- ج- خصوصیات روانی و اخلاق گالیله 18
- ه- . ارزش گذاری بر اساس شخصیت ها و وابستگی ها 20
- د. برخوردهای شتاب زده کلیسا با نظریه های علمی 20
- و- برخوردهای تند و تکفیر آمیز کلیساییان 22
- ب. اسلام و زمینه های روان شناختی تعارض 23
- اشاره 26
- أ. زمینه های جامعه شناختی 26
- فصل دوم 26
- أ. قدرت طلبی عناصر ضد دین و علم 28
- شواهد و دلایل تاریخی 28
- ب- تحریف نامه های گالیله 30
- جمع بندی و نتیجه گیری 32
- ب - ایجاد توهم تعارض به وسیله ناآگاهان و مغرضان 34
- ج - جو ناسالم برای بیان نظرها و انتقاد 35
- ب - اسلام و زمینه های جامعه شناختی تعارض 37
- فصل سوم 39
- اشاره 39
- أ. علل و زمینه های موجود در کشیشان مسیحی 39
- 1. عدم آشنایی کشیشان با پیشرفت های علوم تجربی 39
- 2. نشناختن هدف های اصیل دین و تعصب برخی از کشیشان دون پایه 42
- 3. جمود بر ظاهر الفاظ کتاب مقدس 43
- 3. عدم تمایز بین دین و برداشت های شخصی از آن. (سوء برداشت از دین) 47
- 5. انحصاری کردن فهم و تفسیر کتاب مقدس و قطعی پنداشتن آن ها 49
- 6. اصل مسلم دینی پنداشتن دستگاه فلسفی ارسطویی 52
- 7. پذیرش نظریه های علمی به عنوان بخشی از دین و قطعی پنداشتن آن ها 55
- 8. علاقه متکلمان و مدافعان عقاید دینی به اظهار نظر دربارۀ نظریه های علمی 57
- ب - روحانیت اسلام و علل و زمینه های تعارض 58
- اشاره 65
- فصل چهارم 65
- علل و زمینه های موجود در دانشمندان علوم تجربی 65
- 1. عدم آشنایی با حقایق دین (سوء تعبیر دینی و غفلت از حقیقت دین) 66
- 2. قطعی و واقع نما پنداشتن نظریه های علمی و اصرار در تحمیل آن ها بر دین 68
- 3. نتیجه گیری عقیدتی از نظریه های علمی و دخالت در تفسیر کتاب مقدس 71
- اشاره 71
- أ. دخالت گالیله در تفسیر کتاب مقدس. 73
- ب. دخالت دانشمندان علوم تجربی در کلام (قطعی انگاشتن نظریۀ تکامل و نتایج کلامی از آن گرفتن) 75
- 4. علاقۀ دانشمندان علوم تجربی به ارائۀ نظام های متافیزیکی فراگیر 78
- 5. خارج شدن دانش تجربی از دست افراد متعهد، با ایمان و دلسوز 80
- 6. علوم تجربی را تنها راه رسیدن به حقیقت پنداشتن 83
- اشاره 86
- أ. نارسایی های موجود در حوزه های پژوهشی علم و دین 86
- فصل پنجم 86
- 1. عدم تمایز حوزه ها و قلمرو علم و دین 86
- 2. راه یابی خرافات در دین 88
- 3. عدم تعادل بین روش قیاسی و تجربی در علوم 93
- 4. جدا نکردن ضروریات دین از غیر آن 96
- 5. کمبود تفسیرهای صحیح، ساده و متنوع از متون مقدس وعقاید دینی 98
- 6. عدم تعادل در توجه به دنیا و آخرت 100
- 7. عدم تمایز بین نص، ظاهر و تأویل در تفسیر کتاب مقدس 101
- 8. تصویر نادرست از خداوند 102
- 9. ضعف دستگاه فلسفی غرب 104
- ب. اسلام و نارسایی حوزه های پژوهشی علم و دین 105
- بخش سوم: رهیافت ها 111
- اشاره 111
- أ. راهکارهای جلوگیری از تعارض علم و دین 112
- ب. اشاره ای به علم و دین در اسلام 114
شواهد و دلایل تاریخی
أ. قدرت طلبی عناصر ضد دین و علم
شواهد موجود نشان می دهد که سیاست مداران قدرت طلب، درگیری میان کلیسا و گالیله را پدید آوردند و بر سر راه علم و دین دام گستردند تا با تضعیف کلیسا، قدرت سیاسی خود را تقویت کنند.
گالیله در سال 1564 م. در فلوارانس ایتالیا چشم به جهان گشود در سال 1642 م. (سال تولد نیوتن) دیده از جهان فرو بست.
او در آغاز، بدون هیچ برهانی از عقاید کپرنیک دفاع می کرد و در اواخر عمر، به نظریه های کپلر گرایش یافت. (1) مهم ترین دلایل خود در دفاع از نظرات کپرنیک را در کتاب «گفت وگو درباره نظام های بزرگ جهان» منتشر کرد. (1632 م)
دانشمندان از دیرباز دربارۀ حرکت و سکون زمین اختلاف داشتند و نظریه های بطلمیوس سال ها پیش از تولد گالیله زیر سؤال رفته بود. در حقیقت کپرنیک و کپلر نظام جدید بر اساس خورشید محوری ارائه داده بودند، اما در یک میهمانی، که با حضور «کریستینای»، مادر «دوک» و برخی از استادان ریاضیات و فلسفه در دربار برگزار شد، کریستینای به طور گسترده دربارۀ نادرستی حرکت زمین سخن گفت و کاستلی، پدر روحانی و استاد ریاضیات پیزا و طرف دار نظریۀ گالیله را
1- (1) . خوابگردها، صص 526 - 527.