- پیشگفتار 1
- اشاره 3
- بخش یکم: کلیات 3
- أ. تاریخچۀ تعارض علم و دین در غرب 6
- ب . مقصود از تعارض چیست؟ 9
- ج. اقسام تعارض علم و دین 10
- بخش دوم: زمینه ها و علل تعارض 12
- اشاره 12
- أ. زمینه های روان شناختی 13
- فصل اول 13
- اشاره 13
- أ. برخوردهای جاهلانۀ کاچینی 15
- شواهد و مثال ها 15
- ب- ماه عسل گالیله با دو پاپ 16
- ج- خصوصیات روانی و اخلاق گالیله 18
- ه- . ارزش گذاری بر اساس شخصیت ها و وابستگی ها 20
- د. برخوردهای شتاب زده کلیسا با نظریه های علمی 20
- و- برخوردهای تند و تکفیر آمیز کلیساییان 22
- ب. اسلام و زمینه های روان شناختی تعارض 23
- فصل دوم 26
- اشاره 26
- أ. زمینه های جامعه شناختی 26
- أ. قدرت طلبی عناصر ضد دین و علم 28
- شواهد و دلایل تاریخی 28
- ب- تحریف نامه های گالیله 30
- جمع بندی و نتیجه گیری 32
- ب - ایجاد توهم تعارض به وسیله ناآگاهان و مغرضان 34
- ج - جو ناسالم برای بیان نظرها و انتقاد 35
- ب - اسلام و زمینه های جامعه شناختی تعارض 37
- فصل سوم 39
- اشاره 39
- أ. علل و زمینه های موجود در کشیشان مسیحی 39
- 1. عدم آشنایی کشیشان با پیشرفت های علوم تجربی 39
- 2. نشناختن هدف های اصیل دین و تعصب برخی از کشیشان دون پایه 42
- 3. جمود بر ظاهر الفاظ کتاب مقدس 43
- 3. عدم تمایز بین دین و برداشت های شخصی از آن. (سوء برداشت از دین) 47
- 5. انحصاری کردن فهم و تفسیر کتاب مقدس و قطعی پنداشتن آن ها 49
- 6. اصل مسلم دینی پنداشتن دستگاه فلسفی ارسطویی 52
- 7. پذیرش نظریه های علمی به عنوان بخشی از دین و قطعی پنداشتن آن ها 55
- 8. علاقه متکلمان و مدافعان عقاید دینی به اظهار نظر دربارۀ نظریه های علمی 57
- ب - روحانیت اسلام و علل و زمینه های تعارض 58
- اشاره 65
- علل و زمینه های موجود در دانشمندان علوم تجربی 65
- فصل چهارم 65
- 1. عدم آشنایی با حقایق دین (سوء تعبیر دینی و غفلت از حقیقت دین) 66
- 2. قطعی و واقع نما پنداشتن نظریه های علمی و اصرار در تحمیل آن ها بر دین 68
- 3. نتیجه گیری عقیدتی از نظریه های علمی و دخالت در تفسیر کتاب مقدس 71
- اشاره 71
- أ. دخالت گالیله در تفسیر کتاب مقدس. 73
- ب. دخالت دانشمندان علوم تجربی در کلام (قطعی انگاشتن نظریۀ تکامل و نتایج کلامی از آن گرفتن) 75
- 4. علاقۀ دانشمندان علوم تجربی به ارائۀ نظام های متافیزیکی فراگیر 78
- 5. خارج شدن دانش تجربی از دست افراد متعهد، با ایمان و دلسوز 80
- 6. علوم تجربی را تنها راه رسیدن به حقیقت پنداشتن 83
- أ. نارسایی های موجود در حوزه های پژوهشی علم و دین 86
- اشاره 86
- فصل پنجم 86
- 1. عدم تمایز حوزه ها و قلمرو علم و دین 86
- 2. راه یابی خرافات در دین 88
- 3. عدم تعادل بین روش قیاسی و تجربی در علوم 93
- 4. جدا نکردن ضروریات دین از غیر آن 96
- 5. کمبود تفسیرهای صحیح، ساده و متنوع از متون مقدس وعقاید دینی 98
- 6. عدم تعادل در توجه به دنیا و آخرت 100
- 7. عدم تمایز بین نص، ظاهر و تأویل در تفسیر کتاب مقدس 101
- 8. تصویر نادرست از خداوند 102
- 9. ضعف دستگاه فلسفی غرب 104
- ب. اسلام و نارسایی حوزه های پژوهشی علم و دین 105
- بخش سوم: رهیافت ها 111
- اشاره 111
- أ. راهکارهای جلوگیری از تعارض علم و دین 112
- ب. اشاره ای به علم و دین در اسلام 114
متهم کرده اند. (1) رویارویی روحانی نمایان روزگار، بنیامین فرانکلین با وی نمونۀ برخورد ناآگاهانه و تعصب آمیز در مقابل پدیده های علمی است. راسل (متولد 1872 م) می نویسد:
هنگامی که بنیامین فرانکلین موفق به اختراع برق گیر شد، روحانیون امریکا و انگلستان،با تقویت جدیی که از طرف ژرژ سوم، پادشاه انگلستان می شدند، اختراع او را، بدین عنوان که اقدامی بر خلاف تمایلات الهی است، محکوم کردند. ایشان می گفتند: همان طور که هر شخص درست اندیشی می داند، خداوند برق را برای تنبیه بی دینان و یاآنهایی که معاصی کبیرۀ دیگری انجام می دهند، به وجود آورده است و بنابراین، پرهیزگاران هرگز از رعد و برق آسیبی نخواهند دید. لذا خداوند اگر بخواهد شخصی را تنبیه کند، بنیامین فرانکلین حق ندارد در مقابل تصمیم خداوند سر برفرازد. در حقیقت چنین کاری کمک به مجرمین در فرار از مجازات است. (2)
آری این گونه برخوردهای جاهلانه بود که افراد چون برتراند راسل را نسبت به دین مسیحیت بدبین ساخت.
این در حالی است که حفظ آبرو و نجات نوع انسان یکی از اهداف اصیل ادیان الهی است و تهمت زدن به افراد و یا جلوگیری از پیشرفت هایی که به نجات انسان ها از مرگ می انجامد، توصیۀ هیچ دین
1- (1) . دامپی یر، تاریخ علم، ص 123
2- (2) . برگزیده افکار راسل، صص 273 - 274.
راستین - از جمله دین مسیح(علیه السلام) - نیست، بلکه حضرت مسیح(علیه السلام) خود نجات دهندۀ بیماران و یاور ستمدیدگان بود.
3. جمود بر ظاهر الفاظ کتاب مقدس
الفاظ و عبارت های کتاب آسمانی چند گونه است: