- پیشگفتار 1
- اشاره 3
- بخش یکم: کلیات 3
- أ. تاریخچۀ تعارض علم و دین در غرب 6
- ب . مقصود از تعارض چیست؟ 9
- ج. اقسام تعارض علم و دین 10
- بخش دوم: زمینه ها و علل تعارض 12
- اشاره 12
- فصل اول 13
- أ. زمینه های روان شناختی 13
- اشاره 13
- أ. برخوردهای جاهلانۀ کاچینی 15
- شواهد و مثال ها 15
- ب- ماه عسل گالیله با دو پاپ 16
- ج- خصوصیات روانی و اخلاق گالیله 18
- ه- . ارزش گذاری بر اساس شخصیت ها و وابستگی ها 20
- د. برخوردهای شتاب زده کلیسا با نظریه های علمی 20
- و- برخوردهای تند و تکفیر آمیز کلیساییان 22
- ب. اسلام و زمینه های روان شناختی تعارض 23
- اشاره 26
- فصل دوم 26
- أ. زمینه های جامعه شناختی 26
- أ. قدرت طلبی عناصر ضد دین و علم 28
- شواهد و دلایل تاریخی 28
- ب- تحریف نامه های گالیله 30
- جمع بندی و نتیجه گیری 32
- ب - ایجاد توهم تعارض به وسیله ناآگاهان و مغرضان 34
- ج - جو ناسالم برای بیان نظرها و انتقاد 35
- ب - اسلام و زمینه های جامعه شناختی تعارض 37
- 1. عدم آشنایی کشیشان با پیشرفت های علوم تجربی 39
- أ. علل و زمینه های موجود در کشیشان مسیحی 39
- فصل سوم 39
- اشاره 39
- 2. نشناختن هدف های اصیل دین و تعصب برخی از کشیشان دون پایه 42
- 3. جمود بر ظاهر الفاظ کتاب مقدس 43
- 3. عدم تمایز بین دین و برداشت های شخصی از آن. (سوء برداشت از دین) 47
- 5. انحصاری کردن فهم و تفسیر کتاب مقدس و قطعی پنداشتن آن ها 49
- 6. اصل مسلم دینی پنداشتن دستگاه فلسفی ارسطویی 52
- 7. پذیرش نظریه های علمی به عنوان بخشی از دین و قطعی پنداشتن آن ها 55
- 8. علاقه متکلمان و مدافعان عقاید دینی به اظهار نظر دربارۀ نظریه های علمی 57
- ب - روحانیت اسلام و علل و زمینه های تعارض 58
- فصل چهارم 65
- اشاره 65
- علل و زمینه های موجود در دانشمندان علوم تجربی 65
- 1. عدم آشنایی با حقایق دین (سوء تعبیر دینی و غفلت از حقیقت دین) 66
- 2. قطعی و واقع نما پنداشتن نظریه های علمی و اصرار در تحمیل آن ها بر دین 68
- 3. نتیجه گیری عقیدتی از نظریه های علمی و دخالت در تفسیر کتاب مقدس 71
- اشاره 71
- أ. دخالت گالیله در تفسیر کتاب مقدس. 73
- ب. دخالت دانشمندان علوم تجربی در کلام (قطعی انگاشتن نظریۀ تکامل و نتایج کلامی از آن گرفتن) 75
- 4. علاقۀ دانشمندان علوم تجربی به ارائۀ نظام های متافیزیکی فراگیر 78
- 5. خارج شدن دانش تجربی از دست افراد متعهد، با ایمان و دلسوز 80
- 6. علوم تجربی را تنها راه رسیدن به حقیقت پنداشتن 83
- 1. عدم تمایز حوزه ها و قلمرو علم و دین 86
- فصل پنجم 86
- اشاره 86
- أ. نارسایی های موجود در حوزه های پژوهشی علم و دین 86
- 2. راه یابی خرافات در دین 88
- 3. عدم تعادل بین روش قیاسی و تجربی در علوم 93
- 4. جدا نکردن ضروریات دین از غیر آن 96
- 5. کمبود تفسیرهای صحیح، ساده و متنوع از متون مقدس وعقاید دینی 98
- 6. عدم تعادل در توجه به دنیا و آخرت 100
- 7. عدم تمایز بین نص، ظاهر و تأویل در تفسیر کتاب مقدس 101
- 8. تصویر نادرست از خداوند 102
- 9. ضعف دستگاه فلسفی غرب 104
- ب. اسلام و نارسایی حوزه های پژوهشی علم و دین 105
- بخش سوم: رهیافت ها 111
- اشاره 111
- أ. راهکارهای جلوگیری از تعارض علم و دین 112
- ب. اشاره ای به علم و دین در اسلام 114
البته داروین به خدا متعقد بود و در برخی از آثارش خداوند را آفریدگار قوانین تکامل حیات خوانده است. (1)
ج. مورد پرسش قرار گرفتن اشرفیت انسان در جهان.
انسان عاقل اشرف آفریده ها بود و از همه برتر شمرده می شد. نظریۀ داروین تفاوت های انسان و حیوانات را ناچیز نمایاند. انسان
1- (1) . در قرآن کریم دو دسته از آیات می تواند دربارۀ نظریۀ تکامل مورد استفاده قرار گیرد: 1- آیاتی که ظاهر آن ها موافق نظریۀ تکامل است. مانند آیۀ پنجم سورۀ انبیا، آیۀ یازدهم سورۀ اعراف، آیات هفتم تا نهم سورۀ سجده و آیۀ سی و سوم آل عمران. این مطلب مورد پذیرش برخی از مفسران و صاحب نظران مسلمان قرار گرفته است. 2- آیاتی که ظاهرش با نظریه تکامل موافق نیست؛ مانند آیۀ پنجاه و نهم آل عمران. برخی از صاحب نظران و اندیشمندان مسلمان نیز این مطلب را پذیرفته اند. پس با توجه به این که نظریۀ تکامل هنوز به صورت یک قانون مسلم و قطعی علمی اثبات نشده است و در بین دانشمندان علوم تجربی موافق و مخالف دارد و نیز با توجه به این که آیات قرآن به دو بخش موافق و مخالف این نظریه تقسیم می شود، نمی توان نظری قاطع در این مورد به قرآن نسبت داد. اگر روزی این نظریه کاملاً اثبات شد، آیات مخالف آن قابل تأویل و توجیه است. پس در زمینۀ نظریه تکامل، بین علم و قرآن تعارض جدی وجود ندارد. برای آگاهی بیش تر به منابع زیر مراجعه کنید: 1. آیت الله مشکینی: تکامل از دیدگاه قرآن صص 17 و 23 و 31؛ سحابی، دکتر یدالله: خلقت انسان، ص 108. 2. مهاجری، مسیح: نظریه تکامل از دیدگاه قرآن، صص 54 - 56.