در آستان کرامت 2 صفحه 163

رعایت تمام جوانب حق ، تأکیدی فراوان بر اخلاق مناظره علمی داشتند به گونهای که به طرف

مقابل فرصت میدادند تا ذهن خود را فعال نموده ، هر گونه اشکال ، ابهام و ایرادی دارد مطرح

نماید. همچنین آن حضرت هرگز در سخن گفتن با ایشان سخن زشتی بر زبان نمیآورد و هیچ

گاه آنان را سرزنش نمینمود ، عیوب آنان را جستجو نمیکرد و هرگز در مناظرات سخن آنان را

قطع نمیکرد مگر آنکه از حد گذشته باشد. (1)

با این رویکرد اهل بیت (علیهم السلام( همواره با برشمردن آیات قرآن کریم در رابطه اخلاق

و آداب مناظره ، ضمن نهی از مجادله و مخاصمه در امور بی فایده مذهبی به تببین مجادله احسن

پرداختهاند چنانچه امام حسن عسکری (علیه السلام( از جد بزرگوارشان امام صادق (علیه السلام(

روایت میکنند که آن حضرت در تبیین معنای مجادله احسن و غیر احسن فرمودند:

مجادله غیر احسن ، مجادلهای است که با باطل گویی به بحث بپردازی و او دلیلی بر باطل

خود اقامه نماید ولی تو با دلیلی که خداوند به حق در مقابل او قرار داده ، باطلش را رد نکنی ، بلکه

فقط حرف او را انکار کنی یا منکر یک واقعیت و ادعای صحیحی بشوی که او برای اثبات ادعای

باطل خود از آن کمک گرفته است و بدین سبب آن حقّ را انکار نموده و به باطلی معترف شوی ،

از خوف آنکه میترسی به واسطه آن دلیل مطلوب او ثابت شود! و همه اینها به خاطر آن است که

تو راه خلاصی و پاسخ دادن به او را نمیدانی! و این چنین مجادله و مناظرهای بر شیعیان ما حرام

است زیرا موجب فتنه و گرفتاری پیروان ناتوان ما و نیز اهل باطل است ، ]و آنها را درگیر خطا و

اشتباه میکند [ امّا اهل باطل آن نقطه ضعف را هنگام بحث با افراد ناتوان از شما ، دلیلی بر پوچی

استدلالهای شما و حجتی بر ادعای باطلشان قرار میدهند ، و افراد ناتوان شما از مشاهده این

وضع دلگیر و محزون میشوند چون میبینند اعتقاد صحیح آنها در چنگ اهل باطل تضعیف

گردید. و امّا مجادله احسن هما نگونه است که خداوند به پیامبرش در بحث با منکرین حشر

آموخته است.

امام صادق (علیه السلام( سپس با بیان نمونه قرآنی این مناظره فرمود: این معنای مجادله

احسن است ، که در آن جای هیچ عذر و بهانهای برای مخالف باقی نمیگذارد ، ]و شبهه و

اعتراضش مطابق فهم او پاسخ داده میشود.[ و امّا جدال غیراحسن این است که منکر حقّی شوی

که تمیز حقّ و باطل طرف بحث را از تو سلب میکند ، و با این انکار حق تنها او را از باطلش دور

میسازی ]و نه اینکه او را به حقّ نزدیک کنی[ و این شیوه ممنوع و حرام است ، است زیرا تو نیز

مانند او هستی او یک واقعیت را انکار نموده و تو واقعیت دیگری را.

4 . برای مطالعه مناظره های امام رضا (علیه السلام( به کتاب عیون أخبار الرضا (علیه السلام)مراجعه شود.

1- برای مطالعه مناظره های امام رضا (علیه السلام) به کتاب عیون أخبار الرضا (علیه السلام) مراجعه شود.

نمونهای از فعالیتهای فرهنگی متناظر با این روز

عالم آل محمد(صلی « 4. برگزاری همایش، نشست تخصصی یا جلسه سخنرانی در موضوع

» الله علیه و آله( ، الهامبخش همدلی و همزبانی به مسلمین

کهکشان « ،. برگزاری نمایشگاه موضوعی (با استفاده از تابلوهای طراحی شده در نرم افزار

(» کرامت

9. تولید بروشور یا کتابچه از محتوای این فصل به همراه مسابقه

برای طیف مخاطب سازمان »( امام هشتم (علیه السلام « 1. شناسایی کتاب مناسب با موضوع

متبوع (کودک، نوجوان ، جوانان ، زنان ، عمومی ، فرهیختگان و کارشناسان و...( و برگزاری مسابقه

کتابخوانی

1. دعوت از کارشناسان یا نویسندگان کتابهای برتر در موضوع معرفی حضرت ثامن الحجج

عالم آل محمد(صلی الله علیه و آله( ، الهامبخش همدلی و همزبانی به « (علیه السلام( و

و مشارکت با صداوسیمای استانی برای برگزاری گفتگوی تلوزیونی یا رادیویی » مسلمین

1. برگزاری فراخوان شعر ، متن ادبی ، وبلاگ نویسی و... در موضوع روایات رضوی

3. تولید پوستر و کارت پستال و فلش کارت موضوعی (با استفاده از تابلوهای طراحی شده در

(» کهکشان کرامت « نرم افزار

3. برگزاری میزگرد تحلیلی ، کرسی آزاداندیشی یا پرسش و پاسخ با هدف معرفی ب عد

در دانشگاهها » الهامبخش همدلی و همزبانی عالم آل محمد(صلی الله علیه و آله( ، به مسلمین «

و حوزههای علمیه

41 . برگزاری work shape با حضور خوشنویسان ، هنرمندان گرافیست و... در بقاع متبرکه

یا پایگاههای فرهنگی اصلی شهر برای تولید آثار هنری با محتوای تولیدی در کتاب و دعوت از

هنردوستان و عموم مردم علاقمند

44 . برگزاری مسابقات ورزشی (ویژه محلات ، دانشگاهها ، پایگاههای بسیج و...( با شعار

و برگزاری همایش بزرگ پایانی با برنامههای متنوع » همدلی و همزبانی؛ با الگوی رضوی «

فرهنگی ویژه دهه کرامت و اهدای جوایز تیمهای برتر

4، . برگزاری مسابقات پیامکی از مضمون کارت پستال یا پوستر طراحی و توزیع شده با

و اهدای جوایز به پاسخهای برتر »؟ پیام این طرح چیست « عنوان