در آستان کرامت 2 صفحه 68

میگفتند که آقا این چه کاری است حالا؟! عجله نکنید؛ بگذارید حکومتتان پا بگیرد و جایتان

باز بشود ، بعد سراغ اینها بروید. در نهجالبلاغه دو بار (1) از امیرمؤمنان این مسأله نقل شده که من

این جریان را زیر و رو کردم؛ آن قدر در اطرافش فکر کردم تا کاملا برایم روشن شد که یا باید

بجنگم یا از دین محمد (ص( خارج بشوم. این بصیرتی است که علی (علیه السلام( ادعا میکند.

مراتب بصیرت

ملاحظه میفرمایید بیجا نیست که مقام معظم رهبری این قدر روی بصیرت تکیه میکنند.

اگر در آن جریان کسانی بصیرت نداشتند خیلی راحت طرفدار دشمنان علی میشدند و علی

دوباره خانهنشین میشد. اکنون ماییم و چنین مسألهای که کار را برای علی و یاران علی هم

سخت میکند. کار به جایی میرسد که علی فریاد میزند: مردم! اگر من این جنگ را نکنم کافر

میشوم؛ از دین خارج میشوم ، تا آنهایی که به ایشان اعتماد دارند و میدانند دروغ نمیگوید

باور کنند و برای جنگ همراهش بیایند. در چنین موقعیتی باید چه بصیرتی داشته باشیم؟ آیا

منظور بصیرتی است که علی داشت؟ پاسخ این است که چنین بصیرتی در غیرمعصومین بسیار

کم پیدا میشود. بنده که اعتراف کردم اگر من بودم خیلی هنر داشتم توقف میکردم. حل قضیه

این است که مفهوم بصیرت هم مثل بسیاری از مفاهیم ارزشی دیگر ذومراتب است. بصیرت

مراتب دارد. آن مرتبه بصیرت مخصوص علی بود. او بود که یقین کرد که یا باید بجنگد یا از

دین خارج بشود. من غیر از امام معصوم کسی را سراغ ندارم که بتواند اینگونه قضاوت کند. اما

بصیرت به این مرتبه منحصر نیست و مثل تقوا مراتب زیادی دارد. مرتبهای از تقوا به ائمه

معصوم و تالیتلو مقام عصمت نسبت داده میشود؛ آن که در عمرش نه تنها گناه نکرده که

کوشیده مکروهات را هم انجام ندهد ، یک مرتبه از تقوا را دارد و یک مرتبه هم تقوای ماست که

به زور از کبائر اجتناب میکنیم. بین این دو ، مراتب و درجات بسیار زیاد است. پس باید کوشید و

در این مسیر حرکت کرد؛ مراتب بصیرت را بالا برد و به یک مرتبه نازلهاش اکتفا نکرد. هر کس

مسئولیت بزرگتر یا نقش مهمتری در جامعه دارد؛ هر که تأثیرش بر دیگران بیشتر است باید در

کسب بصیرت بیشتر بکوشد. دیگران اگر خودشان بصیرت نداشته باشند یک اصل را اگر درست

بفهمند و به آن عمل کنند نجات مییابند و آن اطاعت از ولیفقیه است. اگرچه خودشان درست

سر در نمیآورند و نمیتوانند مسائل را تحلیل کنند ، ولی اگر این اصل را باور داشته باشند که در

زمان غیبت امام معصوم باید از کسی که اشبه به امام معصوم است اطاعت کنند و بدانند که

اطاعت او مثل اطاعت معصوم واجب است خیلی به خطر نمیافتند ، اما کسانیکه میخواهند

عهدهدار مسئولیتهایی بشوند نمیتوانند هر روز درباره جزئیات از ولیفقیه دستور بگیرند؛ این کار

برایشان میسر نیست. بنابر این میبایست خودشان به سطح مورد نیازی از بصیرت برسند. درطول

1- البته احتمال دارد یک سخنرانی بوده و یک تکهاش دو بار نقل شده است