آداب معاشرت از دیدگاه معصومین علیهم السلام صفحه 136

1- اصول کافی، ص 366 (باب المدارات).

2- اصول کافی، ص 366 (باب المدارات).

3- اصول کافی، ص 366 (باب المدارات).

4- اصول کافی، ص 366 (باب المدارات).

5- اصول کافی، ص 366 (باب المدارات).

6- حذیفهًْ بن منصور گوید: از امام صادق شنیدم که می فرمود: گروهی از قریش مدارا کردنشان با مردم کم شد، از قریش رانده شدند. به خدا قسم آن ها از نظر خانوادگی عیبی نداشتند. گروه دیگر از غیر قریش سازگاری شان با مردم بهتر شد به خاندان عالی پیوستند. سپس فرمود: کسی که دست نیکی خود را از مردم دریغ دارد، فقط دستی از آن ها باز داشته، در صورتی که مردم دست های زیاد از او باز می دارند(1).

7- امام صادق خطاب به اسحاق بن عمّاد فرمود: ای اسحاق، منافق را با زبانت اصلاح کن، دوستی خویش را با مؤمن خالص گردانت و اگر فرد یهودی هم نشین تو شد، حقّ هم نشینی وی را نیکو بدار(2).

8 - علی در وصیّت خود به فرزندش محمّد حنفیّه فرمود: به همه مردم نیکی کن آن چنان که می خواهی به تو نیکی کنند، آنچه را برای خودت می پسندی برای آنان نیز بپسند و آنچه را برای خویشتن نمی پسندی برای دیگران نیز مپسند، اخلاقت را با مردم نیکو کن تا در غیابت به تو محبّت ورزند و اگر مُردی برایت اشک ریزند، (و اِنّا لله و اِنّا اِلَیهِ راجِعُونَ) گویند، از کسانی مباش که در مرگش بگویند: الحمد لله رب العالمین. بدان که مدارا کردن با مردم پس از ایمان به خدای عزّوجلّ سرآمد عقل است. کسی که با هم نشینانش خوب معارشت نکند، خیری در او نیست و آنان که ناچارند با وی معاشرت نمایند، خداوند برای رهایی از شر. او راه نجاتی قرار می دهد. من تمام زندگی و معاشرت مردم با یکدیگر را به منزله پیمانه پر می پندارم که دو جزء آن جلب محبّت و نیکی کردن و یک جزء دیگرش در غفلت به سر بردن است(3).

9- در حدیث مرفوعه ای آمده است که علی به فرزندانش فرمود: فرزندانم از