- سخن ناشر 1
- 1- لزوم معاشرت با مردم از طریق ادای امانت 7
- 2- باب استحباب خوش رفتاری با مردم و همسایگان 10
- 3 - چگونگی معاشرت با دوستان مختلف 12
- 6- گرامیداشت دوستان و نصیحت کردن آنان 13
- 4- فاصله (در مجالس) به ویژه به اندازۀ یک ذراع در تابستان 13
- 5 - کمک به نیازمندان و ضعیفان 13
- 8 - دوست یابی و خو گرفتن با دوستان و پذیرفتن اعتراض آنان 14
- 7- کراهت اخم کردن بر مردم 14
- 9- استحباب هم نشینی با خردمند بخشنده و دوری از نادان فرومایه 16
- 10- استحباب مشتورت با عاقل 17
- 11- استحباب دیدار و گفتگو با دوستان 17
- 12- استحباب معاشرت با مردم خوب و دوستان قدیمی و اجتناب از معاشرت با بدان 19
- 13- استحباب معاشرت با کسی که انسان عیب او را می داند به منظور نصیحت کردن او 20
- 15- استحباب کمک و یاری دادن دوستان به یکدیگر 21
- 14- استحباب دوستی با کسی که رعایت دوستی را می کند و او را در موقع گرفتاری تنها نمی گذارد 21
- 16- کراهت دوستی با بدکار و نادان و دروغگو 23
- 17- کراهت شرکت دادن افراد فرومایه و گنهکار در امور 25
- 18- تحریم هم نشینی با دروغگو و گنهکار و بخیل و نادان و قاطع رحم و ... 26
- 19- کراهت هم نشینی با فرومایگان و ثروتمندان و گفتگو با زنان 29
- 22- استحباب مشورت با اشخاص صاحب نظر 31
- 23- استحباب مشورت با شخص پرهیزگارِ خردمند و اطاعت از او و کراهت مخالفت با وی 32
- 24- وجوب راهنمایی کسی که تقاضای مشورت می کند 34
- 25- جواز مشورت کردن با کسی که مرتبه او پایین تر است 34
- 26- کراهت مشورت با زنان و نیکو بودن مشورت با مردان 36
- 27- کراهت مشورت با شخص ترسو، بخیل، آزمند، برده، فرومایه و بدکار 36
- 28- تحریم هم نشینی و دوستی با اهل بدعت 37
- 29- کسانی که معاشرت و سلام کردن بر آن ها شایسته نیست 38
- 32- مستحبّ است کسی که مؤمنی را دوست دارد او را از دوستی خود با خبر کند 41
- 31- استحباب خوش رفتاری و گشاده رویی با مردم و احترام به آنان 41
- 33- استحباب آغاز کردن سلام قبل از سخن گفتن و استحباب پاسخ ندادن قبل از سلام 42
- 34- لزوم سلام و کراهت ترک آن و جوب پاسخ سلام 43
- 35- باب استحباب بلند گفتن سلام و سخن نیکو گفتن 44
- 36- باب استحباب سلام کردن بر کودکان 46
- 37- باب حرمت تبعیض بین فقیر و ثروتمند در نحوه سلام کردن و وجوب رعایت مساوات بین آن دو 47
- 38- باب استحباب شکرگزاری خدا برای نعمت اسلام و تندرستی 47
- 40- نحوه سلام گفتن و استحباب انتخاب کلمات مناسب 48
- 39- لزوم بلند سلام کردن و پاسخ دادن به نحوی که مخاطب بشنود 48
- 41- استحباب تکرار سلام تا سه مرتبه در صورت عدم دریافت پاسخ و اجازه ورود 49
- 42- باب استحباب صدا کردن مؤمن با ضمیر جمع در موقع سلام کردن و دعا برای او در هنگام عطسه و غیر آن 50
- 44- باب چگونگی پاسخ سلام دادن به حاضر و غایب 51
- 46- استحباب سلام کردن کوچک بر بزرگ و جمعیّت کم بر جمعیّت زیاد و عابر بر نشسته و ... 53
- 45- استحباب مصافحه با مقیم و در آغوش گرفتن مسافر 53
- 47- بسنده بودن سلام یک نفر از گروهی و پاسخ یک نفر از گروهی دیگر 54
- 48 - کراهت ترک سلام بر مؤمن حتّی در حال تقیّه 54
- 50 - باب تحریم سلام کردن بر کفّار و اهل لهو و لعب و امثال آن مگر در حال ضرورت و چگونگی پاسخ داده به سلام آنان 55
- 49- روا بودن سلام کردن مرد بر زن 55
- 51 - وارد نشدن به خانه غیر بدون اجازه و خبر دادن و سلام کردن و ... 57
- 52 - باب کسانی که رفت و آمد به خانه آن ها شایسته است 58
- 54 - جواز سلام و دعا کردن بر ذمّی در صورت نیاز داشتن به او 59
- 53 - استحباب سلام کردن هنگام بلند شدن از مجلس 59
- 55 - باب جواز مکاتبه مسلمان با اهل ذمّه 60
- 56 - استحباب سالم کردن بر خضر هرگاه نام وی برده شود 60
- 58 - استحباب دعا برای عطسه کننده مسلمان 61
- 57 - استحباب چشم پوشی و گذشت نسبت به دوستان 61
- 62 - استحباب تکرار دعای عطسه های پی درپی تا سه مرتبه 64
- 63 - استحباب «الحمد لله» گفتن در موقع عطسه 65
- 64 - استحباب صلوات بر محمّد و خاندانش برای کسی که عطسه می کند یا می شنود 66
- 65 - درود بر محمّد و خاندانش هنگام عطسه و ذبح حیوانات و جماع محکروه نیست بلکه مستحب است 67
- 67 - اگر گفتاری با عطسه مقارن باشد جایز است آن عطسه را دلیل بر راستی سخن گوینده دانست 68
- 68 - استحباب احترام و بزرگداشت شخص مُسِنّ مؤمن 68
- 66 - جواز دعای عطسه برای ذمّی و دعا برای هدایت وی 68
- 69 - استحباب احترام کریم و شریف 70
- 70 - کراهت نپذیرفتن تکرمی و احترام مانند نپذیرفتن متکا و بوی خوش 71
- 72 - نباید راز دوست را فاش کرد 73
- 73 - هرگاه سه نفر با هم باشند کراهت دارد دو نفر از آن ها درِ گوشی صحبت کنند 74
- 75 - باب استحباب یا کراهت کیفیّت نشستن 74
- 74 - کراهت قطع کردن سخن مسلمان 74
- 76 - نشستن در جای به عنوان تواضع 75
- 78 - باب کراهت نشستن روبه روی خورشید 77
- 77 - باب استحباب رو به قبله نشستن 77
- 81 - استحباب شوخی و خنده کم 78
- 80 - استحباب نشستن روی دو پا و در بغل گرفتن زانوها 78
- 83 - کراهت خنده بدون علّت 80
- 84 - باب کراهت شوخی و خنده زیاد 81
- 85 - استحباب تبسّم بر چهره مؤمن 83
- 87 - وجوب خودداری از آزار همسایه 86
- 88 - استحباب خوش رفتاری با همسایه 88
- 89 - استحباب طعام دادن به همسایگان و وجوب آن در صورت ضرورت 89
- 90 - کراهت همسایگی با اشخاص بد 90
- 91 - استحباب رعایت حدّ همسایگی که از هر طرف چهل خانه است 91
- 92 - استحباب مدارا کردن با همسفر 91
- 93 - استحباب بدرقه هم سفر هنگام جدا شدن، و چند ذمّی باشد 92
- 94 - استحباب نامه نوشتن در سفر و وجوب پاسخ دادن به نامه 92
- 95 - استحباب شروع نامه با بسم الله و نوشتن آن به بهترین خط 93
- 97 - استحباب آغاز نامه به نام کسی که نامه برایش فرستاده می شود 94
- 98 - استحباب نوشتن «ان شاءالله» در نامه هر جا که مناسب باشد 94
- 99 - استحباب خشک کردن خط های نامه 95
- 100 - عدم جواز سوزاندن کاغذهایی که در آن یات قرآن یا نام خدا باشد 95
- 101 - استحباب تقسیم وقت بین دوستان به طور مساوی 97
- 102 - استحباب سؤال کردن از نام و نام خانوادگی و نَسَب و حال دوست و هم نشین 98
- 103 - کراهت از بین رفتن شرم و حیا بین دوستان 99
- 105- استحباب خوش خویی با مردم 101
- 106 - استحباب انس و الفت با مردم 106
- 107 - استحباب خوش رفتاری با مردم 107
- 108 - استحباب خوش رویی و خوش برخوردی 108
- 109- وجوب راستگویی 109
- 110 - استحباب صدق وعده، گر چه یک سال طول بکشد 111
- 111 - مستحب بودن حیا 112
- 113 - استحباب عفو و گذشت 114
- 114 - استحباب عفو از ستمگر، صله رحم، احسان و نیکی... 116
- 115 - استحباب فرو خوردن خشم 118
- 116 - استحباب فرو خوردن خشم از دشمنان دین در زمان حکومتشان 121
- 117 - استحباب صبر در برابر حسودان و مانند آن 122
- 119 - استحباب سخن گفتن در جایی که سکوت روا نیست 126
- 120 - وجوب نگهداری زبان از آنچه که گفتنش روا نیست 127
- 121 - کراهت گفتار زیاد در غیر ذکر خدا 132
- 122 - استحباب مدارا کردن با مردم 134
- 123 - وجوب ادا کردن حقوق واجب و مستحبّ مؤمن 137
- 124 - استحباب رعایت حقّ عالم 146
- 125 - استحباب لطف و محبّت به یکدیگر و به دیدار هم رفتن 147
- 126 - استحباب پذیرش عذر 148
- 127 - استحباب سلام کردن و مصافحه در وقت ملاقات... 149
- 128 - استحباب مصافحه و حدود و چگونگی آن 152
- 129 - آداب استقبال و بدرقه مسافر 154
- 130 - حکم کرنش بر بزرگان از قبیل بوسیدن فرش، برپا خاستن و جلوی آن ها دویدن و غیره 155
- 131 - تحریم گماشتن دربان برای منع ورود شیعه 156
- 132 - استحباب معانقه با مؤمن و همراهی و مذاکره با او 158
- 133 - استحباب استفاده رساندن برادران به همدیگر در راه خدا 159
- 136 - کراهت مجادله و دشمنی با مردم 161
- 135 - کراهت کرنش برای مردم حتّی امام 161
- 137 - استحباب اجتناب از کینه و دشمنی و بغض و ... 163
- 138 - تحریم مکر، حسد، خیانت و نیرنگ 164
- 139 - تحریم دروغ 165
- 140 - تحریم دروغ بستن بر خدا، و پیغمبر و ائمّه 168
- 141 - تحریم دروغ بزرگ و کوچک، شوخی و جدی و غیره 169
- 142 - جواز دروغ در اصلاح بین مردم و عدم جواز راستگویی در فساد 171
- 143 - در احکام گمان 174
- 144 - تحریم دو رو و دوزبان بودن 174
- 145 - تحریم قهر کردن از مؤمن و استحباب سبقت در آشتی کردن 176
- 146 - تحریم آزار رساندن به مؤمن 179
- 148- تحریم ذلیل شمردن و تحقیر مؤمن 182
- 149 - تحریم سبک شمردن مؤمن 183
- 150 - تحریم قطع صاله ارحام 184
- 151 - تحریم جمع آوری موارد لغزش های مؤمن برای عیب گرفتن از او 185
- 152 - نهی از عیب جویی و سرزنش مؤمن 186
- 155 - موارد جواز غیبت کردن 192
- 154 - تحریم تهمت زدن بر مرد و زن مؤمن 192
- 156 - وجوب جبران کیفر غیبت کردن با حلال طلبی و استغفار 194
- 157 - وجوب ردّ غیبت مؤمن و تحریم شنیدن آن 194
- 157 - باب تحریم افشای سرّ مؤمن و عیب جویی از او... 196
- 159 - محترم داشتن ناموس، مال و خون مؤمن و تحریم ناسزا گفتن به او 198
- 160 - تحریم بدنام کردن مؤمن و سوء نیت داشتن به او 199
- 162 - تهمت زدن به مؤمن و بدگمان بودن به او 200
- 161 - تحریم لعن کردن کسی که نباید او را لعن کرد 200
- 164 - تحریم کمک به قتل و اذیّت مؤمن گر چه با کلمه ای باشد 201
- 163 - تحریم ترساندن مؤمن ول با نگاه 201
- 165 - تحریم سخن چینی و تفرقه افکنی 202
- 166 - استحباب نگاه کردن به اولاد صالح پیغمبر 206
- 167- استحباب نگاه کردن به پدر و مادر و به قرآن و به روی عالم 207
1- اصول کافی، ص 617 (العطاس والتّسمیت).
2- اصول کافی، ص 617 (العطاس والتّسمیت).
3- اصول کافی، ص 617 (العطاس والتّسمیت).
4- اصول کافی، ص 617 (العطاس والتّسمیت).
5- اصول کافی، ص 617 (العطاس والتّسمیت).
59 - نحوه دعا کردن برای عطسه و پاسخ دادن
1- سعد بن ابی خلف گوید: امام باقر عطسه کرد. به آن حضرت گفته شد «یَرحَمُکَ اللهُ» (رحمت خدا بر تو باد). امام در پاسخ فرمود: «یَغف رُ اللهُ لکُم و یَرحَمُکُم» (خدا شما با بیامرزد و رحمت کند). هرگاه شخصی در نزد او عطسه می کرد می فرمود: «یَرحَمُکَ اللهُ عزّوجلّ»(1).
2- امام محمّد باقر فرمود: هرگاه شخصی عطسه کند یا بگوید: «الحمدُ لله لا شریکَ لَهُ» (سپاس خدایی را که شریکی برای او نیست) و کسی که برای او دعا می کند باید بگوید: «یَرحَمُکَ الله» (خدا تو را رحمت کند) و عطسه کننده در پاسخ بگوید: «یغف رُ اللهُ لَکَ وَلَنا» (خدا تو و ما را بیامرزد). (و آن حضرت فرمود) از رسول خدا درباره
آیه ای از قرگن یا چیزی که در آن نام خدا باشد سؤال شد، فرمود: هر چه نام خدا و یاد خدای عزّوجلّ در آن باشد نیکوست(2).
3- در کتاب خصال شیخ صدوق از حضرت علی نقل شده است: هرگاه کسی از شما عطسه کرد برایش دعا کنید و بگویید: «یَرحَمُکُمُ اللهُ» (خدا شما را بیامرزد) و او بگوید: «یَغفِرُ اللهُ لَکُم و یَرْحَمُکُم» (خدا شما را بیامرزد و رحمت کند). زیرا خداوند فرموده است: «چون کسی به شما تحیّت گفت، پس تحیّت دهید به خوبتر از آن یا ردّ کنید همان را(3)»(4).