امام سجاد علیه السلام و نهضت خدمت رسانی صفحه 3

نزول بلايي مثل يعقوب

امامي كه ديدگاهش اين باشد كه خداوند هيچ سائلي را باز نمي‌گرداند «يا من لايرد سائله و لايخيب آمله... [18] ، اي خدايي كه سائلي را برنمي‌گرداند و آرزومندي را نااميد نمي‌كند. اي آن كه درگاهش به روي درخواست كنندگان باز و پرده ي درش از مقابل اميدواران برداشته است...» خود نيز در برخورد با نيازمندان مي‌كوشد چنين صفتي را كسب كند. از اين رو ابوحمزه ثمالي (ثابت) مي‌گفت: روز جمعه‌اي نماز صبح را با امام زين‌العابدين عليه السلام به جا آوردم. امام به سوي منزل رفت. من هم با ايشان بودم. وقتي به منزل رسيديم، يكي از خادمه‌ها را صدا زد و فرمود: «امروز روز جمعه است; هر نيازمندي آمد، مبادا رد كنيد.» من گفتم: هر سائلي كه مستحق نيست! فرمود: «اي ثابت! از آن مي‌ترسم كه يكي مستحق باشد و ما به او چيزي ندهيم و رد كنيم و به خانواده ما چيزي فرود آيد كه به يعقوب و خانواده‌اش نازل شد. اطعامشان كنيد.» [19] .

نشانه بخل

امام سجاد عليه السلام مي‌فرمود: «از پروردگارم شرم دارم كه يكي از برادرانم را ببينم و از خدا براي او بهشت را بخواهم اما از دادن درهم و دينار، بخل ورزم كه وقتي قيامت شود، به من گفته شود: اگر بهشت مال تو بود، در دادن آن به مراتب بيشتر از دادن مال، بخل مي‌ورزيدي.» [20] .

نيامرزيدن هميشگي

امام سجاد عليه السلام فرمود: «من بان شعبانا و بحضرته مؤمن جائع طاو قال الله عزوجل: ملائكتي اشهد كم علي هذا العبد انني امرته فعصاني و اطاع غيري وكلته الي عمله و عزتي و جلالي لا غفرت له ابدا; [21] . كسي كه سير بخوابد و در كنار او مؤمني گرسنه باشد، خداي متعال به فرشتگان مي‌فرمايد: نگاه كنيد به اين بنده‌ام كه من امر كردم ولي فرمان نبرد و غير مرا اطاعت كرد. پس من هم او را به عملش واگذاشتم. سوگند به عزت و جلالم هرگز او را نمي‌آمرزم.» «من كان عنده فضل ثوب فعلم ان بحضرته مؤمنا محتاجا اليه فلم يدفعه اليه اكبه الله عزوجل في النار علي منخريه [22] ; كسي كه لباس اضافي داشته باشد و بداند در اطرافش مؤمني به آن نياز دارد و ندهد، خدا او را به رو در آتش مي‌اندازد.»

دعاي توفيق خدمت به خلق

امام سجاد عليه السلام با توجه به ثواب فراوان و آثار دنيوي و اخروي خدمت به خلق، همواره دست به دعا برمي‌داشت و توفيق خدمت را از درگاه الهي خواستار مي‌شد. از جمله آنها اين دعاهاست: «اللهم صل علي محمد و آله و... اجر للناس علي يدي الخير و لاتمحقه بالمن; [23] خدايا! بر محمد و آل او درود فرست و... به دست من كارهاي خير را براي مردم جاري كن و چنان كن كه با منت گذاردن باطل نسازي». «اللهم صل علي محمد و آله و احجبني عن الشرف و الازدياد و قومني بالبذل و الاقتصاد و علمني حسن التقدير و اقبضني بلطفك عن التبذير و اجر من اسباب الحلال ارزاقي و وجه في ابواب البر انفاقي... اللهم حبب الي صحبة الفقراء و اعني علي صحبتهم بحسن الصبر... ; [24] خدايا! بر محمد و آل او صلوات بفرست و مرا از اسراف و ولخرجي بر كنار دار و راه بذل و بخشش بر مستمندان، با ميانه روي و اعتدال در مصرف را به من نشان بده. و خوب اداره كردن زندگي را به من بياموز. و به لطف و كرمت از تجمل و اسراف بازم دار. و وسايل روزي مرا از راه حلال فراهم كن. و مرا به انفاق در راه خير موفق بدار;... خدايا! مصاحبت با فقيران را برايم دوست داشتني ساز و به همنشيني و شكيبايي با آنان ياريم كن.» «اللهم صل علي محمد و آله و حلني بحلية الصالحين و البسني زينة المتقين في... السبق الي الفضيلة و ايثار التفضل... ; [25] خدايا! بر محمد و آل او درود فرست و جان مرا به زيور بندگان شايسته‌ات بياراي. و بر من لباس تقوا بپوشان تا بتوانم در راه فضل و كمال از ديگران پيش بيفتم و زيادي مالم را به مستمندان، ايثار كنم...»

دعوت و تشويق به خدمت رساني

اشاره