وسواس : راه کارهای پیشگیری و درمان صفحه 34

2)قاعده نفی عسر و حرج

اشاره

یکی از قواعد احکام اسلام، قاعده نفی عسر و حرج است. قاعده نفی عسر و حرج از قواعد مشهور فقهی است که در بسیاری از فروع فقهی، بلکه مسائل اصولی کاربرد دارد.

مراد از قاعده نفی عسر و حرج این است که در شریعت مقدس اسلام، خداوند هیچ حکم حرجی و سخت و دشواری بر مکلفان تشریع نکرده است.

«حرج» به معنای ضیق و تنگی و تنگنا آمده است. و واژه «عسر» ضد «یسر» است و به معنای ضیق و دشوار و سخت به کار می رود. چنان که در قرآن کریم هم به همین معنا آمده است.

برخی در تفاوت عسر با حرج گفته اند: هرگاه این دو با هم ذکر شوند، عسر نسبت به بدن است و حرج نسبت به نفس خواهد بود. اما اگر جدای از هم به کار روند، هریک شامل دیگری نیز می شود.(1)

پس دین پیغمبر ما دین آسانی است. هرجا به عسر و حرج و مشقت رسید، حکم دیگری پیدا می کند. خداوند در قرآن فرموده است:

وَمَا جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ؛ خداوند در دین برای شما تنگنایی قرار نداده است.

بنا بر قاعده نفی عسر و حرج، هرکجا به زحمت افتادی و به شما فشار آمد، رها کن. آنجا وظیفه و تکلیف چیز دیگری است. قرآن و روایات اصول