وسواس : راه کارهای پیشگیری و درمان صفحه 68

8)اصل استصحاب

اشاره

استصحاب یکی از اصول بسیار مهم و کاربردی در احکام شرعی است. هرگاه مکلف نسبت به حکم شرعی، یا موضوع حکم شرعی، یقین داشته باشد، سپس نسبت به بقای امر یقینی پیشین شک کند، اصل استصحاب جاری می شود.

مانند آن که فردی پیش از این به طهارت داشتن خود، یا کُر بودن آبی یقین داشته، و اکنون برای وی در بقای طهارت و پا کر بودن آب شک پدید آمده است، طهارت داشتن، یا کر بودن را استصحاب می کند.

استصحاب یعنی یقینت را با شک آمیخته نکن. حالت سابق را که یقین بوده ادامه بدهد. فرش شما پاک بوده است، یقین داری که قبلا پاک بوده و حالا شک داری که نجس شده یا نه، استصحاب می گوید: الآن هم پاک است.

استصحاب یعنی یقین سابق را ادامه بدهد. یقین داری که قبلا وضو داشتی، الآن شک میکنی که آیا وضوی شما باطل شده است یا نه؟ استصحاب می گوید: شما وضو داری و به این شک اعتنا نکن.

فروختن یقین به شک

این اصل علاوه بر این که در فرمایشات معصومین علیهم السلام آمده است و به آن فرمان داده اند، یک امر عقلانی است که بسیار کارگشاست، و بخش مهمی از وسوسه های شیطان را می زداید و کسی که از آن سر باز زند، مورد مذمت واقع شده است. امیرالمؤمنین علیه السلام به این امر عقلائی اشاره کرده و فرموده اند: