فرهنگ صفات (اخلاقی) صفحه 155

1- 210. جامع السعادات، ج 1، ص 295

2- 211. ینابیع الحکمه، ج 2، ص 196، باب 47، ح 8

3- 212. همان، ح 10

شعله های برافروخته شده خشم را فرو نشاند. این هر دو، بخشی از خویشتن داری و از مهم ترین مصادیق حلم به شمار می رود. به همین جهت، آن بزرگوار در مقام بیان تعریف حلم، ضمن بیان مفهوم حقیقی آن که ضبط نفس و خویشتن داری است، از حسّاس ترین مصداق آن نیز یاد کرده اند تا کسانی که در مقام اصلاح خویش اند، هیچ گاه از کظم غیظ غفلت نورزند و حتی با تحلّم نیز در صدد تقویت ریشه های بردباری برآمده، بکوشند تا با احیای این صفت متعالی در خود، خویشتن را از هر گونه خشم بی مورد باز دارند.(1)

حلم در قرآن و روایات

بردباری از برجسته ترین صفات متعالی است که اهمیت، آثار و نقش فوق العاده آن در رشد انسانی و کمال معنوی در قرآن و روایات مورد توجه قرار گرفته است. خداوند خود را بارها حلیم خوانده و از حضرت ابراهیم علیه السلام نیز با همین صفت یاد کرده است.(2)

« إِنَّ إِبْراهِیمَ لَحِلیمٌ أَوّاهٌ مُنِیبٌ. » (3)

«به راستی که ابراهیم بردبار و دلسوز و بازگشت کننده (به سوی خدا)