فرهنگ صفات (اخلاقی) صفحه 197

8 - عهد و پیمان

اشاره

پای بندی به عهد و پیمان از اساسی ترین پایه های زندگی اجتماعی، زیر بنای همه پیوندهای حیاتی بشری، پشتوانه عظیم همدلی، همیاری و همبستگی، و رکن مهم بسیاری از فعالیت های دسته جمعی است.

روابط اجتماعی، ارتباطات فرهنگی، معاملات اقتصادی، معادلات سیاسی و قراردادهای لشکری و کشوری همه بر اعتماد متقابل استوار گشته و با پایداری بر حفظ و حراست از تعهدات استحکام می یابد.

هنگامی که پیمان ها پی در پی شکسته شود، کم ترین اثری از اعتماد عمومی - که از سرمایه های مهم جوامع انسانی است - باقی نمانده، و نه تنها هیچ گونه همکاری و کار مشترک جمعی ممکن نمی گردد، بلکه جامعه دچار بلای نکبت بار بدبینی، بی اعتمادی و هرج و مرج شده و ارکان نظام اجتماع فرو می ریزد.

در قرآن و سایر منابع اسلامی، این فریضه حیاتی با عنایتی ویژه مورد تأکید قرار گرفته، و از پیمان شکنی - که از گناهان بزرگ شمرده می شود - به شدّت پرهیز داده شده است.

خداوند می فرماید:

«وَ أَوْفُوا بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ کانَ مَسْؤُلاً».(1)

«به پیمان خود وفا کنید، که از پیمان و عهد پرسش خواهد شد.»

روشن است که این پیمان، به تعهدات شخصی و خصوصی خلاصه نمی شود، بلکه هر قراردادی اعم از پیمان های خصوصی و بین المللی که میان