فرهنگ صفات (اخلاقی) صفحه 278

1- 409. کشکول شیخ بهائی، ج 2، ص 290 ؛ الجواهر السنیه، مرحوم شیخ حر عاملی، ص 161، ح 157 و صدر آن، ص 159، ح 152.

شکرگزاری و حمد و ثنایم در واقع نِق زدن و حاکی از ناخرسندی درونی از گرفتاری ها بوده است.

اقسام صبر

صبر و شکیبایی نیز مانند بسیاری از مفاهیم اخلاقی دارای اقسام گوناگون و مراتب مختلف است و پاداش آن نیز به تناسب درجات آن متفاوت می باشد.

اشاره به برخی از اقسام صبر پایان بخش این مبحث خواهد بود:

شکیبایی بر طاعت، و پایداری در برابر مشکلاتی که در راه انجام آن وجود دارد.

صبر بر خودداری از نافرمانی خداوند، و مقاومت در برابر تلخی ترک گناه.

شکیبایی در برابر مصیبت، و ایستادگی در برخورد با حوادث ناگوار، همراه با حفظ تعادل و دور از خود باختگی، جزع و فزع و فرو ریختن تعادل روحی.

در روایات معصومین علیهم السلام بر این سه قسم که از مهم ترین و مشهورترین اقسام صبر محسوب می شود تأکید فراوان شده است.

حضرت علی علیه السلام به نقل از رسول خدا صلی الله علیه وآله می فرمایند:

«الصَّبْرُ ثَلاثَهٌ: صَبْرٌ عِنْدَ الْمُصِیبَهِ وَ صَبْرٌ عَلَی الطَّاعَهِ وَ صَبْرٌ عَنِ الْمَعْصِیهِ...»(1)

«صبر بر سه قسم است: شکیبایی هنگام مصیبت، پایداری بر اطاعت و صبر بر خودداری از گناه.»

امام باقر علیه السلام می فرمایند: