فرهنگ صفات (اخلاقی) صفحه 306

1- 451. جامع السعادات، ج 3، ص 228

دهم که همین خاک و خاکستر نیز از اطرافش پراکنده شود! و به آن توانگر بگو که از زیادی ثروت شکایت نکند که بیشتر به او عطا می کنم!

حضرت موسی علیه السلام با اینکه بسیار شگفت زده شده بود، به خاطر رعایت ادب سخنی نگفت. امّا پروردگار حکیم خود به وی خطاب کرد:

پدر آن مرد تهیدست - که از ثروت فراوانی برخوردار بود - هنگام مرگ (کم ترین اعتماد و توکّل را نیز به من نداشت و) زن و فرزندش را به مال و ثروت خویش سپرد! امّا پدر آن مرد ثروتمند در وقت مردن، فرزند خود را به من سپرده، در ظلّ حمایت من قرار داد. اینک بر من است که از او حراست و مواظبت نمایم.(1)

درجات توکّل

توکّل نیز مانند سایر صفات پسندیده دارای درجات و مراتب گوناگونی است.

علی بن سُوَید گوید: از حضرت موسی بن جعفر علیهما السلام در باره آیه « وَ مَنْ یتوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ » (2) سؤال کردم، فرمودند:

«توکّل بر خدا درجاتی دارد: یکی از آن درجات آن است که در همه امور بر خدا توکّل کنی و هر چه در باره ات انجام دهد به آن راضی باشی و بدانی که او از هیچ خیر و نیکی در باره تو دریغ نمی ورزد. و بدانی که حکم و فرمان در این باره با اوست. پس با واگذار کردن امور خود به خدا، بر او توکّل کن و در امور خویش و دیگران به او اعتماد داشته باش.»(3)