فرهنگ صفات (اخلاقی) صفحه 430

1- 613. ر.ک: کتاب فرهنگ تربیت.

2- 614. مجمع البیان، ج 5، ص 216، ذیل آیه 13 از سوره یوسف؛ بحارالأنوار، ج 12، ص 221

خویش، عوامل بروز و شیوع این بیماری خطرناک را ریشه یابی نموده، علل پدید آورنده آن را ریشه کن سازیم که علاج اساسی آن جز از این طریق امکان پذیر نخواهد بود.

علل و عوامل دروغ گویی

دروغ گویی معمولاً از یک سلسله نقطه ضعف های روحی سرچشمه می گیرد و بنا بر گفته دانشمندان علوم تربیتی و اخلاقی چنانچه علل و عوامل مختلفی که باعث آلودگی انسان به این بیماری خطرناک می شود از باطن و روان آدمی برطرف گردد، ریشه فعالیت آن نیز عملاً در وجود وی خشک شده و انسان از وبال نکبت بار آن نجات می یابد.

برخی از مهم ترین عوامل گرفتاری به دروغ گویی از این قرار است:

عقده حقارت

مبتلایان به این خصلت بسیار ناپسند برای جبران ضعف و حقارتی که در خود احساس می کنند، پیوسته به راه کارهای غیر طبیعی و نادرست روی آورده، به کم ترین بهانه دروغ می گویند:

پیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه وآله می فرمایند:

«لا یکْذِبُ الْکاذِبُ إِلّا مِنْ مَهانَهِ نَفْسِهِ.»(1)

«دروغ گو دروغ نمی گوید مگر به خاطر ضعف و ذلّتی که در نفس خود احساس می کند.»

دروغ گویی در واقع، تغییر شکل خصیصه های ناپسند درونی و انعکاس