فرهنگ صفات (اخلاقی) صفحه 481

2 - تکبّر و غرور

تکبّر و غرور (1)

کمتر کسی را می توان یافت که امتیازات مادی و حتی معنوی، تغییر حالی در درون او به وجود نیاورد. انسان تا زمانی که گرفتار نفس و خود خواهی است و خویشتن را همه کاره و فعّال ما یشاء جهان می پندارد، همین که خود را نسبت به دیگران در زمینه ای ولو اندک دارای برجستگی یا امتیازی می یابد، منفعل گشته، و کم ترین دگرگونی که در درون به او دست می دهد این است که خود را بزرگ تر و برتر از دیگران پنداشته، برای خویش جایگاه و منزلتی ویژه قائل می شود.

این بیماری که در اثر خود بزرگ بینی و گاهی نیز به سبب ضعف نفس و احساس حقارت دامن گیر آدمی می گردد، از بزرگ ترین خصلت های ناپسند و در زمره بیماری های خطرناک روحی است که اگر با آن مبارزه نشود، زمینه ساز پیدایش گناهان، کج روی ها و رذائل زیادی خواهد گردید که دنیا و آخرت آدمی را در معرض نابودی قرار می دهد.

کبر و غرور نه تنها مانع رشد معنوی، کسب فیوضات و تحصیل کمالات اخلاقی است، بلکه از گناهان کبیره ای است که درهای نجات را بر انسان بسته، گاهی آنچنان وی را در افکار باطل خود غوطه ور می سازد و به خطا و جهل عمیق وادار می نماید که جز خود و اندیشه های نادرست خویش را ندیده، دوستان و معاشران را کوچک شمرده، پند و اندرز آنان را ناشی از حقارت و ضعف نفس آن ها دانسته، فرصت تأمل، توبه و بازگشت را از آدمی گرفته، به گونه ای چهره حقیقت را از او می پوشاند که بسا آیات الهی، منزلت پیامبران بزرگ و ارزش و مقام اولیای خدا را نیز به دیده انکار می نگرد!