فرهنگ صفات (اخلاقی) صفحه 572

1- 835. خصال، ج 1، ص 282 باب 5، ح 29

2- 836. جامع السعادات، ج 2، ص 103؛ المحجّه البیضاء، ج 6، ص 50

3- 837. جامع السعادات، ج 2، ص 103؛ نظیر آن: خصال، ج 1، ص 73، باب 2، ح 112 و 113

آرزوی دراز.»

حتی سالمندان - که به قول معروف، پایشان دم گور است - در عوض آنکه نفس خیره سر را در مسیر صلاح و رستگاری، معنویت و تعالی به کار گرفته، در واپسین لحظات زندگی توشه ای برای امر آخرت خویش برگیرند، در اثر حرص و ذمیمه افزون طلبی، نفس ناتوان و نیروی اندکی را که برای آنان باقی مانده است در راه جمع آوری و افزایش مال و ثروت به کار گرفته، از آنچه مایه سعادت ابدی و فوز عظیم سرمدی است غافل می گردند.

اساساً حرص با روح ایمان سازگاری ندارد.

امام صادق علیه السلام به نقل از پدر بزرگوار خود می فرمایند:

«مردی که در او بخل، حسد و ترس وجود دارد، از ایمان برخوردار نیست. انسان با ایمان (هیچ گاه) ترسو، حریص و بخیل نمی شود.»(1)

قسمت دوم

وازدگی از دنیا و دنیا زدگی هر دو بی راهه رفتن و از راه اعتدال به دور ماندن است. رهبانیت به مثابه نادیده گرفتن نیازهای طبیعی آدمی است که انسان را از حق شایسته خود محروم می سازد؛ افزون خواهی و شیفتگی مال و ثروت نیز به منزله نوعی بیماری روانی است که آدمی را از اراده و اختیار و گزینش راه درست زندگی بی بهره می گرداند.

رفتار حریص آن چنان تحت الشعاع حرص و افزون طلبی است که در زندگی اجتماعی، کم ترین انعطافی نسبت به خطای دیگران از خود نشان نداده، به راحتی حقوق آنان را نیز نادیده می گیرد. بلکه در این حال به شدت از ایمان فاصله گرفته، حقیقتاً به عصیان و کفر نزدیک تر است.

امام صادق علیه السلام می فرمایند: