گناه شناسی صفحه 1

سخن ناشر

گناه شناسی » سخن ناشر

کتابی که پیش روی شماست از سال 1369 تاکنون طی دوازده نوبت از سوی انتشارات پیام آزادی منتشر شده است.

بدنبال تأسیس «مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن» که هدف آن نشر آثار قلمی حجه الاسلام و المسلمین محسن قرائتی است، تجدید نظر و اصلاح کتب منتشره مورد توجه قرار گرفت و در این راستا کتاب «گناه شناسی» با شکلی جدید از سوی این مرکز منتشر می گردد.

از همه کسانی که با ارسال نظرات و پیشنهادات خود ما را یاری نموده اند تشکر می نماییم.

مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن

پیشگفتار

گناه شناسی » پیشگفتار

دو باغ را کنار هم در نظر بگیرید که از نظر آب و هوا و نوع گیاهان و درختان یکسانند. باغبان یکی از آنها به آفات و آسیب هایی که باغ را تهدید می کند توجه دارد، قهراً آن باغ از طراوت و شادابی و میوه و گل و شکوفه برخوردار است، ولی باغبان دیگر به آفات و آسیب ها یا توّجه ندارد و یا بی خبر است، در نتیجه باغی پژمرده و میوه هایی کرم خورده خواهد داشت.

انسان نیز چنین است، که اگر توجه به آفات روحی و جسمی خود نکند، عنصری وازده و خطرناک خواهد شد، ولی اگر با توجه و دقت مراقب خود باشد، فردی وارسته و شایسته خواهد گردید.

آفات و آسیب ها در مورد انسان، همان عیوب و گناهان است که تمام انبیا و کتاب های آسمانی، بشر را از آلودگی به آن، بر حذر داشته اند، و با هشدارها و تاکیدات خود انسان ها را به پاکی و اجتناب از گناه، دعوت نموده اند.

امیرمؤمنان علی علیه السلام در سخنی می فرمایند:

«آفَهُ النَّفسِ اَلوَلَه بالدّنیا»(1)

«آفت روحِ (پاک) انسان، حرص و دلبستگی به دنیا است.»

و امام صادق علیه السلام می فرمایند:

«آفَه الدّین الحَسدُ و العُجبُ و الفَخر»(2)

«آفت دین، حسادت وخود پسندی و تکبراست.»

کتاب حاضر که دراین راستا تنظیم شده است، مجموعه مباحثی است که در ماه مبارک رمضان سال 1362 شمسی به صورت سی درس، در سیمای جمهوری اسلامی ایران، توسط حضرت حجه الاسلام آقای محسن قرائتی، در برنامه ی «درسهایی از قرآن» مطرح و مورد استقبال مردم قرار گرفت. اکنون همان درس ها با تهذیب و تکمیل وتنظیم به صورت کتابی در اختیار شما قرار می گیرد.

1- 1) غرر الحکم، ج 1 ص 305-309.
2- 2) کافی، ج 2 ص 307.

دلیل طرح این مساله در ماه رمضان، ماه خودسازی و ماه صوم (روزه) که به معنی خودداری و کنترل است، الهامی بود که از خطبه ی حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وآله گرفته شد، آنجا که آن حضرت در شأن ماه رمضان سخن می گفت، علی علیه السلام بپاخاست و پرسید:

بهترین اعمال در این ماه چیست ؟.

رسول اکرم صلی الله علیه وآله در پاسخ فرمودند:

«الوَرَعُ عن مَحارم اللَّه»

«بهترین عمل دراین ماه، پرهیزازگناه است.»

این درس های سودمند اخلاقی، دراین کتاب به صورت هشت فصل زیر تنظیم گردیده است:

1- گناه و اقسام آن.

2- زمینه های پیدایش گناه.

3- توجیه گناه.

4- شناخت مرزهای گناه.

5- کنترل گناه.

6- برخورد با گنهکار.

7- آثار و پی آمدهای گناه.

8- توبه و پاکسازی.

امید آنکه مفید و ذخیره قبر و قیامت همه ی ما باشد.

حوزه علمیه قم - محمد محمدی اشتهاردی

ماه رمضان 1409 - اردیبهشت 1368

1- معنای گناه

گناه شناسی » معنای گناه

گناه به معنی خلاف است و دراسلام هر کاری که برخلاف فرمان خداوند باشد، گناه محسوب می شود.

گناه هر چند کوچک باشد چون نافرمانی خداست، بزرگ است.

رسول اکرم صلی الله علیه وآله در سخنی به ابوذر فرمودند:

«لاتنظر الی صغر الخطیئه و لکن انظر الی من عصیته»(1)

«کوچکی گناه را ننگر، بلکه بنگر چه کسی را نافرمانی می کنی!.»

2- واژه های گناه در قرآن

گناه شناسی » واژه های گناه در قرآن

در زبان قرآن و پیامبر صلی الله علیه وآله و امامان علیهم السلام با واژه های مختلف، از گناه یاد شده است، که هر کدام گویی از بخشی از آثار شوم گناه پرده بر می دارد و بیانگر گوناگون بودن گناه است.

واژه هایی که در قرآن در مورد گناه آمده، عبارتند از:

1- ذنب 2- معصیت 3- اثم 4- سیئه 5- جرم 6- حرام 7- خطیئه

8- فسق 9- فساد 10- فجور 11- منکر 12- فاحشه 13- خبث 14- شر

1- 3) مجموعه ورام، ج 2 ص 53.