گناه شناسی صفحه 10

1- 38) بحار، ج 6 ص 30.

2- 39) آل عمران / 135

3- 40) کافی، ج 2 ص 288.

4- 41) بر همین اساس بعضی از فقهاء گفته اند: عزم بر تکرار گناه همچون اصرار بر گناه است.

امام صادق علیه السلام فرمود: رسول خدا صلی الله علیه وآله همراه یاران (در سفری) در سرزمین بی آب و علفی فرود آمد، به یارانش فرمود: «ائتوابحطب»، «هیزم بیاورید» که از آن آتش روشن کنیم تا غذا بپزیم.

یاران عرض کردند: اینجا سرزمین خشکی است و هیچگونه هیزم در آن نیست!.

رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود: «بروید هر کدام هر مقدار می توانید جمع کنید» آنها رفتند و هر یک مختصری هیزم یا چوب خشکیده ای با خود آورد و همه را در پیش روی پیامبر صلی الله علیه وآله روی هم ریختند، پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود:

«هکذا تجتمع الذنوب» «این گونه گناهان، روی هم انباشته می شوند»، سپس فرمود:

«ایّاکم و الُمحقّرات من الذّنوب...»(1)

«از گناهان کوچک بپرهیزید که همه آنها جمع و ثبت می گردد.»

امام صادق علیه السلام فرمود:

«لا صَغیره مع الاِصرار»(2)

«در صورت اصرار، گناه صغیره ای نباشد.»

2- کوچک شمردن گناه

کوچک شمردن گناه، آن را به گناه بزرگ تبدیل می کند، برای روشن شدن موضوع، به این مثال توجه کنید:

اگر کسی سنگی به سوی ما پرتاب کند، ولی بعداً پشیمان شده و عذرخواهی کند، ممکن است او را ببخشیم، ولی اگر سنگ ریزه ای به ما بزند، و در مقابلِ اعتراض بگوید: این که چیزی نیست، بی خیالش. او را نمی بخشیم، زیرا این کار، از روح استکباری او پرده برمی دارد و بیانگر آن است که او گناهش را کوچک می شمرد. به این روایات توجه کنید:

1- امام حسن عسکری علیه السلام فرمود:

«من الذّنوب التّی لا یغفر لیتنی لا أُؤاخَذُ الاّ بهذا»(3)

«از گناهان نابخشودنی این است که انسان بگوید: کاش مرا به غیر از این گناه مجازات نکنند.»

یعنی آن گناهِ مورد اشاره را کوچک بشمرد.

2- امیرمؤمنان علی علیه السلام می فرماید:

«أشدّ الذّنوب ما استَهان به صاحبه»(4)

«بدترین گناهان، آن است که صاحبش آن را کوچک بشمرد.»

3- امام صادق علیه السلام فرمود:

«از گناه حقیر و ریز، بپرهیز (سبک مشمار) که آمرزیده نشود.»

عرض کردم: گناهان حقیر چیست!؟ فرمود آن است که:

«الرّجل یَذنب فیَقول طُوبی لی لو لم یَکن لی غیر ذلک»(5)

«کسی گناه کند و بگوید خوشا به حال من اگر غیر از این گناه نداشتم.»

4- حضرت سجاد علیه السلام در ضمن دعا، به خدا عرض می کند:

«الّلهم اَعُوذُ بِکَ مِن... الاِصرارِ عَلی المَأثَم و استِصغار المَعصیَه»(6)

«پروردگارا! به تو پناه می برم از اصرار بر گناهان، و کوچک شمردن گناه.»

3- اظهار خوشحالی هنگام گناه

لذت بردن از گناه و شادمانی هنگام انجام گناه، از اموری است که گناه را بزرگ می کند و موجب کیفر بیشتر می شود. در اینجا به چند روایت توجه کنید:

امیرمؤمنان علی علیه السلام فرمود:

«شر الاشرار من تبهّج بالشر»(7)