زخم فطرت صفحه 11

جهل مرکز زشتی است، جهل ریشه و پایه زشتی است، جهل موجب تباهی معاد انسان است.

آن حضرت در سخنی دیگر می‌فرمایند: «شکایت به خدا می‌برم از گروهی که در جهل و نادانی زندگی می‌کنند». (1)

3. فقر و بی‌نیازی‌

فقر و بی‌نیازی، دو خاستگاه انحراف و گناه شمرده می‌شوند؛ زیرا فقیر برای از میان بردن ناتوانی‌های برآمده از فقر، به کارهای نامشروع دست می‌زند و انسان بی‌نیاز و توان‌گر نیز بر پایه غرور برخاسته از مال و ثروتش، به خوش‌گذرانی و زیر پاگذاشتن فضیلت‌های اخلاقی رومی‌آورد، پس هر دو به دام شیطان گرفتار می‌آیند؛ چنان‌که قرآن مجید در این‌باره می‌فرماید:

کَلَّا إِنَّ الْإِنْسانَ لَیَطْغی (6) أَنْ رَآهُ اسْتَغْنی

(علق: 6 و 7)

هرگز، همانا انسان همین که خود را بی‌نیاز ببیند، سرکشی در پیش می‌گیرد.

رویدادهای تاریخی نیز بر پیوند گناه و دارایی گواهی می‌دهند. برای نمونه، ثعلبه، با خدا پیمان بسته بود که اگر ثروتمند شود، به نیازمندان صدقه دهد، اما هنگامی که خداوند مال فراوانی بدو بخشید،