زخم فطرت صفحه 99

ج) ویژگی‌های دوستان ناشایست‌

امام صادق (ع) معیار دوستان بد را از زبان امیر مؤمنان علی (ع) چنین برمی‌شمرد:

مسلمانان باید از رفاقت با سه کس بپرهیزند:

1. هرزه و بی‌باک؛ زیرا او کار خود را برای تو زینت می‌دهد و دوست دارد تو هم مانند او باشی و در زمینه دین و آخرت، تو را یاری نمی‌کند و هم‌نشینی با او قساوت قلب می‌آورد و رفت و آمد با او مایه ننگ و عار است؛

2. احمق؛ زیرا او به خیر و خوبی تو دستور نمی‌دهد و شری را هم نمی‌تواند از تو دفع کند و چه بسا بخواهد به تو سودی برساند، ولی به خاطر حماقتش، به تو ضربه می‌زند. پس مرگ او بهتر از زندگی و سکوتش بهتر از سخن گفتنش باشد؛

3. دروغ‌گو؛ زیرا او وبال توست. گفته دیگران را برای تو و گفته تو را برای دیگران بازگو می‌کند. هر گاه ماجرایی را کامل بیان کرد، به دنبالش کلام دیگری را می‌گوید، چه بسا راست می‌گوید و کسی باور نمی‌کند و میان مردم دشمنی اندازد و سبب کینه میان مردم شود. پس، از خدا بترسید و مواظب اعمال خود باشید.(1)

حافظ شیرازی نیز در دوری از دوستان ناباب چنین سروده