- پیش گفتار 1
- 1. مفهوم و اصطلاح گناه 6
- 2. مفهوم گناه در آموزه های دینی 6
- 3. آثار نیت بر اعمال 8
- 4. گناه و دین گریزی 11
- 5. محدوده پاداش و کیفر 13
- 6 . گناه؛ نوعی بیماری 14
- 7. تقسیم بندی گناهان 16
- اشاره 16
- ج) ایمنی از مکر (عذاب و مهلت) خدا 17
- ب) ناامیدی از رحمت خدا 17
- د) عقوق والدین 17
- الف) شرک به خداوند 17
- ه_) کشتن انسان بی گناه 17
- ز) خوردن مال یتیم 18
- ط) رباخواری 18
- ح) گریز از جنگ و جهاد 18
- و) نسبت دادن زنا به زنان پاک دامن 18
- ی) افسون و شعبده کردن و جدایی افکندن میان زن و شوهر 18
- ن) نپرداختن زکات واجب 19
- س) پوشاندن حق 19
- ل) سوگند دروغ 19
- ع) می گساری 19
- ک) زنا 19
- م) خیانت کردن در غنایم جنگی 19
- 8 . معیار شناخت گناهان کبیره 20
- ف) ترک نماز و دیگر واجبات الهی 20
- ص) پیمان شکنی و قطع رحم 20
- اشاره 22
- 9. چگونگی تبدیل گناهان کوچک به گناهان بزرگ 22
- الف) پافشاری بر انجام گناهان صغیره 22
- ب) کوچک شمردن و بی توجهی به گناه 23
- ج) تظاهر به گناه 24
- 1. فرهنگی 26
- اشاره 26
- الف) نادانی 26
- ج) تبلیغات گمراه کننده 28
- ب) پیروی از قوانین و سنّت های نادرست 28
- د) تقلید کورکورانه 29
- 2. خانوادگی 31
- اشاره 31
- ه) نبودن الگوهای شایسته 31
- الف) شیوه گزینش همسر 31
- ج) تربیت شایسته 32
- ب) عامل وراثتی 32
- د) خوراک حلال و حرام 33
- 3. اقتصادی 34
- 4. اجتماعی 36
- اشاره 36
- الف) محیط اجتماع 36
- ب) نبود شرم اجتماعی 38
- ج) رهبر فاسد و گمراه 40
- د) هم نشین بد 41
- ه) جلب رضایت عمومی و جوّزدگی 43
- الف) شکسته شدن کرامت و شخصیت انسانی 45
- 5. روانی و فردی 45
- ب) شهوت رانی 47
- ج) دنیاگرایی 48
- د) وسوسه های شیطانی 52
- اشاره 56
- اشاره 57
- الف) عذاب دنیایی 57
- 1. پی آمدهای دنیوی گناه 57
- ب) تغییر نعمت 62
- ج) کاهش عمر 64
- اشاره 64
- یک _ قطع رحم 65
- دو _ دروغ 68
- سه _ زنا 69
- چهار _ آزار پدر و مادر 71
- یک _ ترک نماز 72
- اشاره 72
- د) از بین رفتن برکت 72
- دو _ کم فروشی 73
- سه _ نپرداختن زکات 73
- پنج _ حرام خواری 74
- شش _ خیانت 74
- ه_) پرده دری 75
- اشاره 75
- یک _ شراب خواری 77
- دو _ قمار 79
- سه _ بیهوده گویی 80
- چهار _ عیب جویی 82
- 2. پی آمدهای معنوی گناه 86
- الف) تیرگی قلب 86
- ب) قطع ارتباط با خدا 87
- ج) مانع استجابت دعا 89
- د) انحراف عقیدتی 91
- و) بی بهرگی از قرآن 97
- ه) محروم ماندن از توفیق 97
- ز) مایه غضب الهی 97
- ط) گناه و کوردلی 98
- ح) عامل انحراف دیگران 98
- 3. پی آمدهای اخروی گناه 99
- ی) آتش جان 99
- 1. باور به حضور خدا 101
- 3. آگاهی از کرامت انسانی 104
- 4. معاد باوری 105
- 5. ایمان به عرضه اعمال به پیشوایان دینی 108
- 6 . خداترسی و یاد مرگ 108
- 7. پرهیز از هم نشینان بد 110
- 8 . پیروی از معصومین علیهم السلام 112
- 9. خویشتن داری و کنترل نفس 114
- اشاره 114
- الف) مشارطه 117
- ب) مراقبه 117
- ج) محاسبه 119
- د) معاتبه 123
- 10. نقش عبادت در کنترل گناهان 125
- 11. خانواده و بازدارندگی از گناه 126
- اشاره 128
- اشاره 129
- 1. گناه چشم 129
- نگاه نامشروع 132
- پی آمدهای فرو بستن چشم از گناه 134
- 2. دروغ 136
- 3. تهمت 138
- 4. غیبت 139
- 5. ریشخند کردن 140
- 6 . سوگند خوردن 141
- 7. شهوت حرام 142
- 9. خشم 146
- 10. کینه 148
- 11. بخل 149
- 12. احتکار 151
- 13. دنیادوستی 152
- 14. خیانت 154
- 15. شراب خواری 156
- 16. ناسزاگویی 158
- 17. اسراف 159
- 18. غِشّ 161
- 19. ربا 163
- 20. کبر 164
- 1. خواسته های انسانی 167
- 2. هواپرستی 170
- 3. پی آمدهای ترک هواپرستی 171
- 5. ضرورت تهذیب نفس 175
- 6 . راه های تهذیب نفس در حدیث 177
- 7. راه درمان هوای نفس 180
- 8 . اصلاح قلب؛ راهی برای گناه زدایی 183
- 9. پی آمدهای مبارزه با نفس 188
- 1. مبارزان با نفس 189
- ابن سیرین و تعبیر خواب 189
- فصل هفتم: حکایت ها 189
- ثروت خدادادی 191
- جوان پرهیزکار 192
- جوان عابد 193
- پوریای ولی و مبارزه با نفس 194
- آهنگر 195
- راهزن 197
- سرنوشت حجاج 199
- سرنوشت قاتل 199
- دشمنی با دوست 200
- اثر گناه 200
- انصاف آدمی 201
- نتیجه پرهیز از گناه 201
- موعظه گناه کار 202
- ترس از گناه 202
- گناه یا طلا 202
- ریزش گناهان 203
- گناهان کوچک 204
- بدترین عقوبت 204
- حجت های حق 205
- راه توبه 205
- مشق شب 206
- یوسف و زلیخا 206
- پس نوشت 207
- کتاب نامه 210
آن حضرت در کلامی دیگر می فرماید: «الْبُهْتانُ عَلَی الْبَرِی ءِ أَثْقَلُ مِنَ الْجِبالِ الرّاسِیاتِ؛ تهمت زدن بر انسان پاک دامن، سنگین تر از کوه های استوار است».(1)
4. غیبت
یکی دیگر از کارهای زشت و پست، بدگویی از دیگران است. غیبت، بیان ویژگی های یک فرد است که اگر دیگران از آن ویژگی ها آگاه شوند، وی به شدت ناراحت می شود. غیبت، گناه سنگینی است و ارتکاب آن، روح را کدر و قلب را تاریک می کند و انسان را از فیض الهی محروم می سازد.
ازاین رو، خداوند در قرآن مجید، مردم را از غیبت نهی می کند و آن را همچون خوردن گوشت بدن برادر مرده خویش می داند و می فرماید:
وَ لایَغْتَبْ بَعْضُکُمْ بَعْضاً أَیُحِبُّ أَحَدُکُمْ أَنْ یَأْکُلَ لَحْمَ أَخیهِ مَیْتًا فَکَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللّهَ. (حجرات: 12)
از یکدیگر غیبت نکنید. آیا کسی از شما دوست دارد گوشت بدن برادرمرده اش را بخورد؟ همه از این عمل کراهت دارید. پس تقوای الهی پیشه سازید.
ابوذر نقل می کند که پیامبر خدا به من فرمود:
«ای ابوذر! بپرهیز از غیبت. همانا غیبت، شدیدتر از زناست.» به پیامبر گفتم: غیبت چیست؟ حضرت فرمود: «گفتن چیزی که برادر دینی ات از آن خوشش نمی آید.» گفتم: اگر چه آنچه پشت سر او می گویم، در او باشد؟ پیامبر فرمود: بدان! اگر چیزی بگویی که در او نباشد، تهمت است.(2)
نه تنها غیبت، حرام است، بلکه شنیدن آن نیز حرام و گناه است، چنان که حضرت علی علیه السلام در این باره می فرماید: «اَلسّامِعُ لِلْغِیْبَهِ کَالْمُغْتابِ؛ شنونده غیبت،
1- [1] . تفسیر معین، ص 351.
2- [2] . بحارالانوار، ج 77، ص 89 .