- 1. طرح موضوع 1
- فصل اول: کلیات 1
- 2. ضرورت پژوهش 2
- 3. پیشینه پژوهش 3
- 5. فرضیه پژوهش 4
- 4. اهداف اصلی و فرعی پژوهش 4
- 7. پرسش های فرعی 4
- 6. پرسش های اصلی 4
- الف) اسراف 5
- 9. مفهوم شناسی پژوهش 5
- 8. کاربرد های رسانه ای پژوهش 5
- ب) تبذیر 6
- ج) إقتار 6
- ه_) مصرف 7
- د) بخل 7
- و) اصلاح 8
- ز) الگو 8
- فصل دوم: تحلیل تاریخی مصرف گرایی در جهان و ایران 9
- 1. تحلیل تاریخی مصرف گرایی در جهان 9
- 2. تحلیل تاریخی مصرف گرایی در ایران 11
- اشاره 11
- الف) اقتصادی 12
- ب) اجتماعی 15
- فصل سوم: نظرسنجی های مربوط به مصرف گرایی 23
- فصل چهارم: نظریه های مربوط به الگوی مصرف 32
- فصل پنجم: نگاه قرآن و احادیث به مصرف گرایی 41
- 1. شرایط مصرف 41
- ب) مصرف همراه با تقوا 41
- الف) مصرف همراه با نام خدا 41
- اشاره 41
- ه_) مصرف همراه با ادای حقوق 42
- د) مصرف همراه با شکر 42
- ج) مصرف همراه با عمل صالح 42
- و) مصرف همراه با آمرزش خواهی 43
- ز) مصرف همراه با اطعام فقیر 43
- ح) مصرف بدون فساد و سرکشی 43
- ط) مصرف بدون پیروی از شیطان 44
- ی) مصرف بدون طغیان 44
- اشاره 44
- 2. انواع مصرف 44
- ک) مصرف بدون اسراف 44
- دو _ کفاره 45
- اشاره 45
- یک _ نفقه 45
- الف) مصارف واجب 45
- پنج _ قربانی 46
- ب) مصارف مستحب 46
- چهار_ زکات 46
- سه _ خمس 46
- ج) مصارف حرام 47
- یک _ اسراف در مال 48
- 3. اسراف در قرآن 48
- ب) دسته بندی آیات اسراف 48
- الف) واژه «اسراف» در قرآن 48
- اشاره 50
- 1. قصاص بیش از اندازه در قتل 50
- 2. استفاده نادرست از اعضای تناسلی 50
- دو _ اسراف در رفتار 50
- الف) نشانه های اسراف کار 51
- ب) مصداق های اسراف 51
- 4. اسراف در روایات 51
- اشاره 51
- سه _ اسراف در هسته خرما 52
- یک _ اسراف در آب وضو 52
- دو_ اسراف در بیت المال 52
- چهار_ اسراف در نان 52
- پنج _ اسراف در لباس 52
- هشت _ اسراف در نوشتن 53
- هفت _ اسراف در چراغ 53
- ده _ اسراف در انفاق 53
- نه _ اسراف در شنیدن 53
- شش _ اسراف در عبادت 53
- دوازده _ اسراف در خوردن وآشامیدن 54
- سیزده _ اسراف در برپایی مجالس 54
- یازده _ اسراف در مرکب 54
- چهارده _ اسراف در مسکن 54
- پانزده _ اسراف در خوابیدن 54
- 5. معیار اسراف 55
- اشاره 55
- هجده _ اسراف در کلام (گفتار) 55
- هفده _ اسراف در بستر و فراش 55
- شانزده _ اسراف در راه رفتن 55
- اشاره 56
- الف) معیار شرعی 56
- یک _ حج و عمره 57
- دو _ کار خیر 57
- سه _ اصلاح و سلامتی بدن 57
- چهار _ بوی خوش 58
- ب) معیار عقلی 58
- ج) معیار عرفی 59
- 6. حکم اسراف 60
- 7. عوامل اسراف 61
- اشاره 61
- الف) درآمدها 61
- ب)تجمّل گرایی 62
- د) فخرفروشی 64
- ج)مصرف گرایی 64
- ه_) پیروی از هوای نفس 66
- اشاره 68
- و) وسواس 68
- یک _ عامل وسواس 69
- دو _ انواع وسوسه 70
- سه _ درمان وسوسه 70
- ز) تقلید 71
- یک _ حقیر شدن در آخرت 72
- سه _ فساد 72
- 8. پی آمدهای اسراف 72
- الف) پی آمدهای اخروی 72
- دو _ ستم کاری 72
- شش _ محرومیت از هدایت 73
- پنج _ نزول غضب خدا 73
- چهار _ گرفتاری دوزخ 73
- هفت _ برادری با شیطان 73
- یک _ فقر و ورشکستگی 74
- ب) پی آمدهای دنیوی 74
- سه _ هلاکت فرد و جامعه 74
- دو _ نابودی منابع و امکانات طبیعی و خدادادی 74
- پنج _ نابسامانی و ناهنجاری 76
- هفت _ کاهش لذت و مطلوبیت 76
- چهار _ تحمیل هزینه های اضافی بر زندگی 76
- شش _ وابستگی اقتصادی 76
- نه _ مستجاب نشدن دعا 77
- 9. راهکارهای مبارزه با اسراف 77
- ده _ مریضی 77
- الف) راهکارهای سلبی 77
- هشت _ کاهش برکت 77
- اشاره 77
- اشاره 78
- یک _ رعایت شأن 78
- ب) راهکارهای ایجابی 78
- دو _ رعایت اقتصاد 79
- سه _ رعایت کفاف 80
- چهار _ رعایت قناعت 82
- پنج _ رعایت عدل 84
- شش _ شکرگزاری 87
- الف) بهره وری از هسته خرما 89
- 1. ایده های برنامه ای 89
- فصل ششم: محورهای برنامه سازی و موضوع های پیرامونی 89
- اشاره 89
- اشاره 90
- اشاره 90
- محور های قابل طرح 90
- ج) دقت در مصرف بیت المال 90
- محورهای قابل طرح 90
- ب) تغییر الگوی اشتغال برای بهره وری بیشتر 90
- محورهای قابل طرح 91
- د) پرهیز از اسراف آب 91
- اشاره 91
- محورهای قابل طرح 92
- ه_) اسراف در وصیت 92
- اشاره 92
- محورهای قابل طرح 92
- و) چاره اندیشی برای مصرف ماندگار 93
- محور های قابل طرح 93
- اشاره 93
- ز) جلوگیری از رکود ثروت عمومی 93
- محورهای قابل طرح 93
- اشاره 93
- اشاره 94
- محور های قابل طرح 94
- ح) پاسخ امام علی علیه السلام و طعنه به بخیلان مال اندوز 94
- محورهای قابل طرح 95
- ط) مصرف گرایی هماهنگ با پیشرفت های جامعه 95
- اشاره 95
- اشاره 96
- ی) اصلاح الگوی تغذیه 96
- ل) برتری دانش بر فضل 97
- محورهای قابل طرح 97
- اشاره 97
- ک) توجه به نیازمندان در زمان بلایای طبیعی 97
- محورهای قابل طرح 97
- اشاره 97
- محورهای قابل طرح 98
- م) ارزش هزینه کردن در راه دانش 98
- اشاره 98
- محورهای قابل طرح 99
- ن) مهریه قرآنی 99
- اشاره 99
- محورهای قابل طرح 100
- س) جلوگیری از خرج کردن در راه گناه 100
- اشاره 100
- سه _ تقسیم وقت در اسلام 101
- الف) برنامه خانواده 101
- اشاره 101
- محورهای قابل طرح 101
- دو _ نفقه همسر و فرزندان 101
- چهار_ فرهنگ و الگوی تغذیه در اسلام 101
- 2. برنامه های ترکیبی 101
- یک _ مهریه 101
- ب) الگوی مصرف در سریال های تلویزیونی ایرانی 102
- هفت _ مسکن 102
- پنج _ آرایش 102
- شش _ مهمانی ها 102
- ج) فرآیند تاریخی تغییر الگوی مصرف در جامعه ایران 103
- سخنان کوتاه از معصومین علیهم السلام در مورد اسراف، قناعت و... 104
- فصل هفتم: آسیب شناسی نمونه فیلم های ساخته شده 108
- فصل هشتم: کتاب شناسی موضوعی 125
- کتابنامه 135
ضمنی، به این قضیه اشاره می کنند. این آیات عبارتند از: 141 انعام، 31 اعراف، 67 فرقان، 29 اسراء، 6 نساء.
یَا بَنِی آدَمَ خُذُواْ زِینَتَکُمْ عِندَ کُلِّ مَسْجِدٍ وکُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ . (اعراف: 31)
در ذیل این آیه، تفسیری از امام صادق علیه السلام آمده به این مضمون:
آیا چنین پنداشته ای که خداوند به هر کس چیزی عطا فرموده و نعمتی داده، به دلیل بزرگواری اش است و کسی را که محروم ساخته، به علت خواری اش است؟ هرگز، بلکه مال، مال خداست و آن را نزد افراد به امانت سپرده و اجازه داده است با اعتدال و میانه روی از آن بخورند، بنوشند، ازدواج کنند و وسیله سواری تهیه کنند. مازاد آن را نیز به نیازمندان جامعه باایمان برگردانند تا نابسامانی ها برطرف گردد. تنها در این صورت است که آنچه را در راه خوردن، نوشیدن، سواری و ازدواج مصرف می کند، حلال است و در غیر این صورت، آن مال بر وی حرام خواهد بود. (1)
از این آیه ها، این مفاهیم برداشت می شود:
1. دوری گزینی از اسراف در خوردنی ها؛
2. دوری گزینی از اسراف در خوردنی ها و آشامیدنی ها؛
3. دوری گزینی از اسراف در اموال یتیمان (یعنی از روی زیاده روی، اموال آنان را که در اختیار شماست، خرج نکنید)؛
4. دوری گزینی از انفاق بیش از حد در اموال؛
5. رعایت اعتدال در انفاق.
در این آیه ها، چهار نهی از اسراف در اموال آمده و یک توصیه به اعتدال ذکر شده است.
1- عبدالکریم بی آزار شیرازی، رساله نوین اقتصادی امام خمینی (ره)، ص41؛ به نقل از: تفسیر عیاشی، ج 2، ص87.