آیین برنامه سازی درباره «اصلاح الگوی مصرف» صفحه 6

ب) تبذیر

تبذیر از «بذر» گرفته شده که به معنی پاشیدن است و به کسی که مالش را ضایع و پراکنده می کند، «مُبذر» می گویند. (1) برای روشن شدن معانی دقیق اسراف و تبذیر بهتر است به تفاوت آنها اشاره شود.

1. با توجه به مواردی که در آیات و روایات آمده، اسراف، اعم از تبذیر است. تبذیر درباره مال کاربرد دارد، ولی اسراف معنی عامی دارد و شامل مال، رفتار و گفتار انسان می شود.

امام صادق علیه السلام فرمود: «إن التبذیر من الاسراف؛ تبذیر، از مصداق های اسراف و نوعی از آن است». (2)

2. اسراف به معنی خارج شدن از اعتدال است، بدون اینکه چیزی را به طور ظاهری ضایع کنیم، مثل اینکه لباسی با قیمت چند برابر لباس مورد نیاز خود بخریم. تبذیر علاوه بر اینکه از مصداق های اسراف است، از بین بردن و ضایع کردن مال نیز به شمار می رود، مانند اینکه پنج نفر مهمان داریم، ولی به اندازه ده نفر غذا تهیه کنیم و باقی مانده غذا را هم در سطل زباله بریزیم.

ج) إقتار

معنای واژگانی اقتار در مفردات راغب این گونه آمده است: «القَتر تقلیل النفقه و هو بإزاء الإسراف؛ کم خرج کردن را اقتار می گویند که نقطه مقابل اسراف است». (3)

1- مفردات راغب، ص 114؛ المنجد، ص 38.
2- بحارالانوار، ج72، ص 303.
3- مفردات راغب، ص655؛ المنجد، ص640.