- فصل اول: کلیات 1
- 1. طرح موضوع 1
- 2. ضرورت پژوهش 2
- 3. پیشینه پژوهش 3
- 4. اهداف اصلی و فرعی پژوهش 4
- 5. فرضیه پژوهش 4
- 7. پرسش های فرعی 4
- 6. پرسش های اصلی 4
- 8. کاربرد های رسانه ای پژوهش 5
- 9. مفهوم شناسی پژوهش 5
- الف) اسراف 5
- ب) تبذیر 6
- ج) إقتار 6
- د) بخل 7
- ه_) مصرف 7
- ز) الگو 8
- و) اصلاح 8
- فصل دوم: تحلیل تاریخی مصرف گرایی در جهان و ایران 9
- 1. تحلیل تاریخی مصرف گرایی در جهان 9
- 2. تحلیل تاریخی مصرف گرایی در ایران 11
- اشاره 11
- الف) اقتصادی 12
- ب) اجتماعی 15
- فصل سوم: نظرسنجی های مربوط به مصرف گرایی 23
- فصل چهارم: نظریه های مربوط به الگوی مصرف 32
- 1. شرایط مصرف 41
- الف) مصرف همراه با نام خدا 41
- اشاره 41
- فصل پنجم: نگاه قرآن و احادیث به مصرف گرایی 41
- ب) مصرف همراه با تقوا 41
- د) مصرف همراه با شکر 42
- ه_) مصرف همراه با ادای حقوق 42
- ج) مصرف همراه با عمل صالح 42
- ز) مصرف همراه با اطعام فقیر 43
- ح) مصرف بدون فساد و سرکشی 43
- و) مصرف همراه با آمرزش خواهی 43
- ی) مصرف بدون طغیان 44
- 2. انواع مصرف 44
- ک) مصرف بدون اسراف 44
- ط) مصرف بدون پیروی از شیطان 44
- اشاره 44
- اشاره 45
- یک _ نفقه 45
- دو _ کفاره 45
- الف) مصارف واجب 45
- چهار_ زکات 46
- ب) مصارف مستحب 46
- پنج _ قربانی 46
- سه _ خمس 46
- ج) مصارف حرام 47
- ب) دسته بندی آیات اسراف 48
- 3. اسراف در قرآن 48
- الف) واژه «اسراف» در قرآن 48
- یک _ اسراف در مال 48
- دو _ اسراف در رفتار 50
- اشاره 50
- 1. قصاص بیش از اندازه در قتل 50
- 2. استفاده نادرست از اعضای تناسلی 50
- الف) نشانه های اسراف کار 51
- اشاره 51
- 4. اسراف در روایات 51
- ب) مصداق های اسراف 51
- پنج _ اسراف در لباس 52
- چهار_ اسراف در نان 52
- یک _ اسراف در آب وضو 52
- سه _ اسراف در هسته خرما 52
- دو_ اسراف در بیت المال 52
- هفت _ اسراف در چراغ 53
- شش _ اسراف در عبادت 53
- نه _ اسراف در شنیدن 53
- ده _ اسراف در انفاق 53
- هشت _ اسراف در نوشتن 53
- چهارده _ اسراف در مسکن 54
- سیزده _ اسراف در برپایی مجالس 54
- دوازده _ اسراف در خوردن وآشامیدن 54
- یازده _ اسراف در مرکب 54
- پانزده _ اسراف در خوابیدن 54
- هجده _ اسراف در کلام (گفتار) 55
- هفده _ اسراف در بستر و فراش 55
- شانزده _ اسراف در راه رفتن 55
- 5. معیار اسراف 55
- اشاره 55
- الف) معیار شرعی 56
- اشاره 56
- دو _ کار خیر 57
- سه _ اصلاح و سلامتی بدن 57
- یک _ حج و عمره 57
- چهار _ بوی خوش 58
- ب) معیار عقلی 58
- ج) معیار عرفی 59
- 6. حکم اسراف 60
- 7. عوامل اسراف 61
- الف) درآمدها 61
- اشاره 61
- ب)تجمّل گرایی 62
- د) فخرفروشی 64
- ج)مصرف گرایی 64
- ه_) پیروی از هوای نفس 66
- و) وسواس 68
- اشاره 68
- یک _ عامل وسواس 69
- دو _ انواع وسوسه 70
- سه _ درمان وسوسه 70
- ز) تقلید 71
- یک _ حقیر شدن در آخرت 72
- سه _ فساد 72
- 8. پی آمدهای اسراف 72
- دو _ ستم کاری 72
- الف) پی آمدهای اخروی 72
- هفت _ برادری با شیطان 73
- پنج _ نزول غضب خدا 73
- چهار _ گرفتاری دوزخ 73
- شش _ محرومیت از هدایت 73
- یک _ فقر و ورشکستگی 74
- سه _ هلاکت فرد و جامعه 74
- دو _ نابودی منابع و امکانات طبیعی و خدادادی 74
- ب) پی آمدهای دنیوی 74
- شش _ وابستگی اقتصادی 76
- هفت _ کاهش لذت و مطلوبیت 76
- پنج _ نابسامانی و ناهنجاری 76
- چهار _ تحمیل هزینه های اضافی بر زندگی 76
- الف) راهکارهای سلبی 77
- هشت _ کاهش برکت 77
- ده _ مریضی 77
- نه _ مستجاب نشدن دعا 77
- اشاره 77
- 9. راهکارهای مبارزه با اسراف 77
- ب) راهکارهای ایجابی 78
- یک _ رعایت شأن 78
- اشاره 78
- دو _ رعایت اقتصاد 79
- سه _ رعایت کفاف 80
- چهار _ رعایت قناعت 82
- پنج _ رعایت عدل 84
- شش _ شکرگزاری 87
- فصل ششم: محورهای برنامه سازی و موضوع های پیرامونی 89
- اشاره 89
- الف) بهره وری از هسته خرما 89
- 1. ایده های برنامه ای 89
- اشاره 90
- ج) دقت در مصرف بیت المال 90
- اشاره 90
- محورهای قابل طرح 90
- ب) تغییر الگوی اشتغال برای بهره وری بیشتر 90
- محور های قابل طرح 90
- د) پرهیز از اسراف آب 91
- اشاره 91
- محورهای قابل طرح 91
- اشاره 92
- محورهای قابل طرح 92
- ه_) اسراف در وصیت 92
- محورهای قابل طرح 92
- و) چاره اندیشی برای مصرف ماندگار 93
- محورهای قابل طرح 93
- اشاره 93
- ز) جلوگیری از رکود ثروت عمومی 93
- محور های قابل طرح 93
- اشاره 93
- اشاره 94
- محور های قابل طرح 94
- ح) پاسخ امام علی علیه السلام و طعنه به بخیلان مال اندوز 94
- ط) مصرف گرایی هماهنگ با پیشرفت های جامعه 95
- محورهای قابل طرح 95
- اشاره 95
- ی) اصلاح الگوی تغذیه 96
- اشاره 96
- اشاره 97
- ک) توجه به نیازمندان در زمان بلایای طبیعی 97
- ل) برتری دانش بر فضل 97
- محورهای قابل طرح 97
- محورهای قابل طرح 97
- اشاره 97
- اشاره 98
- محورهای قابل طرح 98
- م) ارزش هزینه کردن در راه دانش 98
- محورهای قابل طرح 99
- اشاره 99
- ن) مهریه قرآنی 99
- محورهای قابل طرح 100
- اشاره 100
- س) جلوگیری از خرج کردن در راه گناه 100
- 2. برنامه های ترکیبی 101
- یک _ مهریه 101
- سه _ تقسیم وقت در اسلام 101
- چهار_ فرهنگ و الگوی تغذیه در اسلام 101
- محورهای قابل طرح 101
- دو _ نفقه همسر و فرزندان 101
- اشاره 101
- الف) برنامه خانواده 101
- هفت _ مسکن 102
- ب) الگوی مصرف در سریال های تلویزیونی ایرانی 102
- شش _ مهمانی ها 102
- پنج _ آرایش 102
- ج) فرآیند تاریخی تغییر الگوی مصرف در جامعه ایران 103
- سخنان کوتاه از معصومین علیهم السلام در مورد اسراف، قناعت و... 104
- فصل هفتم: آسیب شناسی نمونه فیلم های ساخته شده 108
- فصل هشتم: کتاب شناسی موضوعی 125
- کتابنامه 135
زندگی با پیامبر، «جمال و کمالی است که متحمل تکرار نیست» و مستند به همان قطب درون ذاتی آدمی است که ما آن را تنوع طلبی حیات انسانی می نامیم «و برای انسان زندگی ملال آور نخواهد بود». (1)
ج)مصرف گرایی
انسان، مصرف گراست؛ چون نیازمند است و نیازهای مادی او جز با مصرف کردن برآورده نمی شود. اگر این مصرف گرایی بر اساس الگویی صحیح نباشد، به تجمل گرایی و اسراف می انجامد. خداوند در آیات قرآن، به مصرف گرایی و تجمل گرایی انسان چنین اشاره کرده است:
زُیِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاء وَالْبَنِینَ وَالْقَنَاطِیرِ الْمُقَنطَرَهِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّهِ وَالْخَیْلِ الْمُسَوَّمَهِ وَالأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ذَلِکَ مَتَاعُ الْحَیَاهِ الدُّنْیَا وَاللّهُ عِندَهُ حُسْنُ الْمَآبِ. (آل عمران: 14)
مردم را آرایش حبّ شهوانی میل به زن ها و فرزندان و همیان هایی از طلا و نقره و اسبان نشان دار نیکو و چهارپایان و مزارع در نظرشان زینت داده و زیبا و دل فریب است، ولی اینها متاع زندگانی فانی و دنیوی است و منزل ابدی بازگشت نزد خداست.
د) فخرفروشی
مفردات راغب «فخر» را این گونه معنی کرده است: «المُباهاهُ فِی الأَشیاءِ الخارِجَهِ عَنِ الْاِنْسانِ کالمالِ وَ الجاه.» فخرفروشی، عاملی از عوامل اسراف است؛ زیرا آدم فخرفروش برای اینکه داشت های خود را به رخ دیگران بکشد، مجبور است در کسب مال و جاه تلاش زیادی کند و این کار بیرون رفتن از حد اعتدال است. جمع آوری مال و کسب مقام نیز از مصداق های اسراف
1- زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام، ص 32.