آیین برنامه سازی درباره «اصلاح الگوی مصرف» صفحه 72

8. پی آمدهای اسراف

الف) پی آمدهای اخروی

یک _ حقیر شدن در آخرت

امیرالمؤمنین علی علیه السلام در نهج البلاغه فرمود:

ألا إنَّ إعطاءَ المال فی غَیرِ حَقِّه تَبذیرٌ وإسْرافٌ وَهُوَ یرفعُ صاحِبَهُ فِی الدُّنْیَا وَیَضَعَهُ فِی الآخِرهِ وَیُکْرِمُهُ فِی الناسِ ویُهیُه عِندَ الله. (1)

بدانید که دادن مال در غیر حقش، تبذیر و اسراف است که صاحبش را در دنیا بالا می برد و در آخرت رها می کند و او را بین مردم محترم و نزد خداوند خوار می کند.

دو _ ستم کاری

شاید بتوان گفت در اسراف، شخص مقدار زیاد را در جایی مصرف کرده است که نباید آنجا مصرف می کرد؛ یعنی از حد تجاوز کرده است. حال آنهایی که از حدود خداوند تعدّی کرده باشند، ظالم هستند. مجمع البحرین، ظلم را این گونه معنی کرده است: «تعدّی عن حدودالله به استناد آیه وَمَن یَتَعَدَّ حُدُودَ اللّهِ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ.» (2) پس اسراف کار چون از حدود خدا تجاوز کرد، مصداق ظالم هم هست.

سه _ فساد

معنی «فساد» در مفردات راغب این گونه آمده است: «الفَسادُ خُرُوجُ الشَیءِ عَنِ الْاِعْتِدالِ، قَلیلاً کانَ الخُرُوجُ عَنهُ أَوْ کَثیراً.» خروج از اعتدال را فساد گویند و کسی که از اعتدال خارج شود، فاسد است. از طرفی در تعریف اسراف گفتیم که اسراف کاران کسانی هستند که یا زیاده روی می کنند یا بخل می ورزند و حدّ اعتدال را رعایت نمی کنند. اسراف کاران در تعریف فسادکاران داخل