آیین برنامه سازی درباره «اصلاح الگوی مصرف» صفحه 75

اسراف در نعمت های الهی سبب استدراج از سوی خداوند می شود. استدراج به این معناست که خداوند به جامعه و انسان هایی که غرق در گناه هستند، مهلت می دهد و نعمت های خود را بر آنها فراوان می کند تا اینکه آنها در لذت های دنیوی غرق می شوند و فساد و گناه همه زندگی آنها را دربرمی گیرد. آن گاه عذاب خود را به طور ناگهانی بر آنها فرو می فرستد.

فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُکِّرُواْ بِهِ فَتَحْنَا عَلَیْهِمْ أَبْوَابَ کُلِّ شَیْءٍ حَتَّی إِذَا فَرِحُواْ بِمَا أُوتُواْ أَخَذْنَاهُم بَغْتَهً فَإِذَا هُم مُّبْلِسُونَ. (انعام: 44)

هنگامی که موعظه های پیامبران را فراموش کردند، ما درهای همه نعمت ها را بر روی آنها گشودیم تا اینکه آنها به وجود این نعمت ها خوش حال و شادمان شدند. ناگهان آنها را (به عذاب) برگرفتیم و حسرت همه آن لذت ها بر دلشان باقی ماند.

اگر عده ای در جامعه با وجود اینکه غرق در اسراف هستند، وضع مالی شان روز به روز بهتر می شود و آثار منفی اسراف در زندگی آنها ظاهر نمی شود، باید دانست دچار سنّت استدراج خداوند شده اند. خداوند اکنون به آنها فرصت می دهد و به یک باره جزای اعمالشان را به آنها می دهد. طبرسی در مجمع البیان در تفسیر این آیه، حدیثی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آورده است که فرمود:

إِذا رَأیْتَ اللهَ یُعطی عَلَی المَعاصی فاِنَّ ذلکَ اِسْتِدراجٌ مِنُه. (1)

هرگاه دیدی با وجود اینکه گناه می کنی، خداوند به تو نعمت می دهد، بدان این، استدراج است از طرف خداوند.