- فصل اول: کلیات 1
- 1. طرح موضوع 1
- 2. ضرورت پژوهش 2
- 3. پیشینه پژوهش 3
- 6. پرسش های اصلی 4
- 4. اهداف اصلی و فرعی پژوهش 4
- 7. پرسش های فرعی 4
- 5. فرضیه پژوهش 4
- الف) اسراف 5
- 9. مفهوم شناسی پژوهش 5
- 8. کاربرد های رسانه ای پژوهش 5
- ب) تبذیر 6
- ج) إقتار 6
- د) بخل 7
- ه_) مصرف 7
- و) اصلاح 8
- ز) الگو 8
- 1. تحلیل تاریخی مصرف گرایی در جهان 9
- فصل دوم: تحلیل تاریخی مصرف گرایی در جهان و ایران 9
- اشاره 11
- 2. تحلیل تاریخی مصرف گرایی در ایران 11
- الف) اقتصادی 12
- ب) اجتماعی 15
- فصل سوم: نظرسنجی های مربوط به مصرف گرایی 23
- فصل چهارم: نظریه های مربوط به الگوی مصرف 32
- الف) مصرف همراه با نام خدا 41
- فصل پنجم: نگاه قرآن و احادیث به مصرف گرایی 41
- اشاره 41
- 1. شرایط مصرف 41
- ب) مصرف همراه با تقوا 41
- ج) مصرف همراه با عمل صالح 42
- د) مصرف همراه با شکر 42
- ه_) مصرف همراه با ادای حقوق 42
- و) مصرف همراه با آمرزش خواهی 43
- ز) مصرف همراه با اطعام فقیر 43
- ح) مصرف بدون فساد و سرکشی 43
- ط) مصرف بدون پیروی از شیطان 44
- ی) مصرف بدون طغیان 44
- 2. انواع مصرف 44
- اشاره 44
- ک) مصرف بدون اسراف 44
- یک _ نفقه 45
- دو _ کفاره 45
- اشاره 45
- الف) مصارف واجب 45
- چهار_ زکات 46
- سه _ خمس 46
- ب) مصارف مستحب 46
- پنج _ قربانی 46
- ج) مصارف حرام 47
- ب) دسته بندی آیات اسراف 48
- الف) واژه «اسراف» در قرآن 48
- 3. اسراف در قرآن 48
- یک _ اسراف در مال 48
- دو _ اسراف در رفتار 50
- 1. قصاص بیش از اندازه در قتل 50
- اشاره 50
- 2. استفاده نادرست از اعضای تناسلی 50
- اشاره 51
- الف) نشانه های اسراف کار 51
- ب) مصداق های اسراف 51
- 4. اسراف در روایات 51
- پنج _ اسراف در لباس 52
- سه _ اسراف در هسته خرما 52
- چهار_ اسراف در نان 52
- یک _ اسراف در آب وضو 52
- دو_ اسراف در بیت المال 52
- شش _ اسراف در عبادت 53
- نه _ اسراف در شنیدن 53
- ده _ اسراف در انفاق 53
- هشت _ اسراف در نوشتن 53
- هفت _ اسراف در چراغ 53
- دوازده _ اسراف در خوردن وآشامیدن 54
- یازده _ اسراف در مرکب 54
- چهارده _ اسراف در مسکن 54
- سیزده _ اسراف در برپایی مجالس 54
- پانزده _ اسراف در خوابیدن 54
- هجده _ اسراف در کلام (گفتار) 55
- شانزده _ اسراف در راه رفتن 55
- 5. معیار اسراف 55
- هفده _ اسراف در بستر و فراش 55
- اشاره 55
- الف) معیار شرعی 56
- اشاره 56
- دو _ کار خیر 57
- سه _ اصلاح و سلامتی بدن 57
- یک _ حج و عمره 57
- چهار _ بوی خوش 58
- ب) معیار عقلی 58
- ج) معیار عرفی 59
- 6. حکم اسراف 60
- 7. عوامل اسراف 61
- الف) درآمدها 61
- اشاره 61
- ب)تجمّل گرایی 62
- د) فخرفروشی 64
- ج)مصرف گرایی 64
- ه_) پیروی از هوای نفس 66
- و) وسواس 68
- اشاره 68
- یک _ عامل وسواس 69
- سه _ درمان وسوسه 70
- دو _ انواع وسوسه 70
- ز) تقلید 71
- یک _ حقیر شدن در آخرت 72
- سه _ فساد 72
- 8. پی آمدهای اسراف 72
- دو _ ستم کاری 72
- الف) پی آمدهای اخروی 72
- هفت _ برادری با شیطان 73
- پنج _ نزول غضب خدا 73
- چهار _ گرفتاری دوزخ 73
- شش _ محرومیت از هدایت 73
- سه _ هلاکت فرد و جامعه 74
- دو _ نابودی منابع و امکانات طبیعی و خدادادی 74
- ب) پی آمدهای دنیوی 74
- یک _ فقر و ورشکستگی 74
- شش _ وابستگی اقتصادی 76
- پنج _ نابسامانی و ناهنجاری 76
- هفت _ کاهش لذت و مطلوبیت 76
- چهار _ تحمیل هزینه های اضافی بر زندگی 76
- ده _ مریضی 77
- 9. راهکارهای مبارزه با اسراف 77
- الف) راهکارهای سلبی 77
- نه _ مستجاب نشدن دعا 77
- اشاره 77
- هشت _ کاهش برکت 77
- ب) راهکارهای ایجابی 78
- اشاره 78
- یک _ رعایت شأن 78
- دو _ رعایت اقتصاد 79
- سه _ رعایت کفاف 80
- چهار _ رعایت قناعت 82
- پنج _ رعایت عدل 84
- شش _ شکرگزاری 87
- فصل ششم: محورهای برنامه سازی و موضوع های پیرامونی 89
- اشاره 89
- 1. ایده های برنامه ای 89
- الف) بهره وری از هسته خرما 89
- ج) دقت در مصرف بیت المال 90
- اشاره 90
- اشاره 90
- ب) تغییر الگوی اشتغال برای بهره وری بیشتر 90
- محورهای قابل طرح 90
- محور های قابل طرح 90
- محورهای قابل طرح 91
- د) پرهیز از اسراف آب 91
- اشاره 91
- محورهای قابل طرح 92
- اشاره 92
- محورهای قابل طرح 92
- ه_) اسراف در وصیت 92
- اشاره 93
- و) چاره اندیشی برای مصرف ماندگار 93
- محورهای قابل طرح 93
- ز) جلوگیری از رکود ثروت عمومی 93
- محور های قابل طرح 93
- اشاره 93
- اشاره 94
- ح) پاسخ امام علی علیه السلام و طعنه به بخیلان مال اندوز 94
- محور های قابل طرح 94
- ط) مصرف گرایی هماهنگ با پیشرفت های جامعه 95
- اشاره 95
- محورهای قابل طرح 95
- ی) اصلاح الگوی تغذیه 96
- اشاره 96
- ک) توجه به نیازمندان در زمان بلایای طبیعی 97
- اشاره 97
- اشاره 97
- محورهای قابل طرح 97
- محورهای قابل طرح 97
- ل) برتری دانش بر فضل 97
- محورهای قابل طرح 98
- اشاره 98
- م) ارزش هزینه کردن در راه دانش 98
- اشاره 99
- ن) مهریه قرآنی 99
- محورهای قابل طرح 99
- اشاره 100
- محورهای قابل طرح 100
- س) جلوگیری از خرج کردن در راه گناه 100
- سه _ تقسیم وقت در اسلام 101
- دو _ نفقه همسر و فرزندان 101
- اشاره 101
- محورهای قابل طرح 101
- الف) برنامه خانواده 101
- چهار_ فرهنگ و الگوی تغذیه در اسلام 101
- یک _ مهریه 101
- 2. برنامه های ترکیبی 101
- ب) الگوی مصرف در سریال های تلویزیونی ایرانی 102
- پنج _ آرایش 102
- شش _ مهمانی ها 102
- هفت _ مسکن 102
- ج) فرآیند تاریخی تغییر الگوی مصرف در جامعه ایران 103
- سخنان کوتاه از معصومین علیهم السلام در مورد اسراف، قناعت و... 104
- فصل هفتم: آسیب شناسی نمونه فیلم های ساخته شده 108
- فصل هشتم: کتاب شناسی موضوعی 125
- کتابنامه 135
دیگر سخن، باید از تقلید، وسوسه، فخرفروشی، تجمل گرایی، مصرف گرایی، حرص، تکبّر و دنیاپرستی دوری کنیم.
ب) راهکارهای ایجابی
اشاره
معلوم شد که برای درمان اسراف، چه کارهایی را نباید کرد. کارهایی که باید کرد، چیستند. این کارها را در قالب راهکارهای اثباتی می آوریم و به توضیح مختصری درباره هر کدام از آنها بسنده می کنیم.
یک _ رعایت شأن
هر کس بر اساس آموزهای دینی و اسلامی موظف است زندگی خود را بر اساس شأن و موقعیتی که در اجتماع دارد، تنظیم کند. شأن و رتبه افراد در جامعه بنا بر میزان تلاش و استعداد و فعالیت هر کس، مختلف است و دین اسلام بنا به شأن و موقعیت افراد، احکام متفاوتی برای آنها قرار داده است. برای نمونه:
اول _ در باب خمس، افراد در مورد منافع کسب باید مخارج سالانه شان را بر اساس شأن خود تأمین کنند و آنچه از این معیار، اضافه تر باشد، مشمول خمس می شود.
دوم _ در باب زکات، شرط است به نیازمندان پرداخت شود تا هزینه لباس و غذا و دیگر مخارج ضروری زندگی آنان تأمین گردد و توسعه یابد تا هم سطح دیگر افراد قرار گیرند.
سوم _ در مورد نفقه زن که بر عهده شوهر است، معیار چنین است که مرد، خوراک و پوشاک زن را در حدّ شایسته و شرافت مندانه ای که در خور شأن و موقعیت اجتماعی اوست، تأمین کند.
وَعلَی الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَکِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ لاَ تُکَلَّفُ نَفْسٌ إِلاَّ وُسْعَهَا. (بقره: 233)