- فصل اول: کلیات 1
- 1. طرح موضوع 1
- 2. ضرورت پژوهش 2
- 3. پیشینه پژوهش 3
- 4. اهداف اصلی و فرعی پژوهش 4
- 7. پرسش های فرعی 4
- 5. فرضیه پژوهش 4
- 6. پرسش های اصلی 4
- 9. مفهوم شناسی پژوهش 5
- الف) اسراف 5
- 8. کاربرد های رسانه ای پژوهش 5
- ب) تبذیر 6
- ج) إقتار 6
- د) بخل 7
- ه_) مصرف 7
- ز) الگو 8
- و) اصلاح 8
- 1. تحلیل تاریخی مصرف گرایی در جهان 9
- فصل دوم: تحلیل تاریخی مصرف گرایی در جهان و ایران 9
- اشاره 11
- 2. تحلیل تاریخی مصرف گرایی در ایران 11
- الف) اقتصادی 12
- ب) اجتماعی 15
- فصل سوم: نظرسنجی های مربوط به مصرف گرایی 23
- فصل چهارم: نظریه های مربوط به الگوی مصرف 32
- اشاره 41
- الف) مصرف همراه با نام خدا 41
- فصل پنجم: نگاه قرآن و احادیث به مصرف گرایی 41
- 1. شرایط مصرف 41
- ب) مصرف همراه با تقوا 41
- ج) مصرف همراه با عمل صالح 42
- ه_) مصرف همراه با ادای حقوق 42
- د) مصرف همراه با شکر 42
- و) مصرف همراه با آمرزش خواهی 43
- ز) مصرف همراه با اطعام فقیر 43
- ح) مصرف بدون فساد و سرکشی 43
- ی) مصرف بدون طغیان 44
- 2. انواع مصرف 44
- اشاره 44
- ط) مصرف بدون پیروی از شیطان 44
- ک) مصرف بدون اسراف 44
- اشاره 45
- یک _ نفقه 45
- دو _ کفاره 45
- الف) مصارف واجب 45
- سه _ خمس 46
- چهار_ زکات 46
- ب) مصارف مستحب 46
- پنج _ قربانی 46
- ج) مصارف حرام 47
- الف) واژه «اسراف» در قرآن 48
- 3. اسراف در قرآن 48
- یک _ اسراف در مال 48
- ب) دسته بندی آیات اسراف 48
- 2. استفاده نادرست از اعضای تناسلی 50
- اشاره 50
- دو _ اسراف در رفتار 50
- 1. قصاص بیش از اندازه در قتل 50
- 4. اسراف در روایات 51
- الف) نشانه های اسراف کار 51
- اشاره 51
- ب) مصداق های اسراف 51
- یک _ اسراف در آب وضو 52
- سه _ اسراف در هسته خرما 52
- چهار_ اسراف در نان 52
- دو_ اسراف در بیت المال 52
- پنج _ اسراف در لباس 52
- شش _ اسراف در عبادت 53
- ده _ اسراف در انفاق 53
- هفت _ اسراف در چراغ 53
- نه _ اسراف در شنیدن 53
- هشت _ اسراف در نوشتن 53
- چهارده _ اسراف در مسکن 54
- سیزده _ اسراف در برپایی مجالس 54
- پانزده _ اسراف در خوابیدن 54
- یازده _ اسراف در مرکب 54
- دوازده _ اسراف در خوردن وآشامیدن 54
- هفده _ اسراف در بستر و فراش 55
- شانزده _ اسراف در راه رفتن 55
- هجده _ اسراف در کلام (گفتار) 55
- 5. معیار اسراف 55
- اشاره 55
- اشاره 56
- الف) معیار شرعی 56
- یک _ حج و عمره 57
- سه _ اصلاح و سلامتی بدن 57
- دو _ کار خیر 57
- چهار _ بوی خوش 58
- ب) معیار عقلی 58
- ج) معیار عرفی 59
- 6. حکم اسراف 60
- 7. عوامل اسراف 61
- اشاره 61
- الف) درآمدها 61
- ب)تجمّل گرایی 62
- د) فخرفروشی 64
- ج)مصرف گرایی 64
- ه_) پیروی از هوای نفس 66
- و) وسواس 68
- اشاره 68
- یک _ عامل وسواس 69
- سه _ درمان وسوسه 70
- دو _ انواع وسوسه 70
- ز) تقلید 71
- 8. پی آمدهای اسراف 72
- سه _ فساد 72
- الف) پی آمدهای اخروی 72
- دو _ ستم کاری 72
- یک _ حقیر شدن در آخرت 72
- پنج _ نزول غضب خدا 73
- چهار _ گرفتاری دوزخ 73
- شش _ محرومیت از هدایت 73
- هفت _ برادری با شیطان 73
- دو _ نابودی منابع و امکانات طبیعی و خدادادی 74
- یک _ فقر و ورشکستگی 74
- سه _ هلاکت فرد و جامعه 74
- ب) پی آمدهای دنیوی 74
- چهار _ تحمیل هزینه های اضافی بر زندگی 76
- هفت _ کاهش لذت و مطلوبیت 76
- شش _ وابستگی اقتصادی 76
- پنج _ نابسامانی و ناهنجاری 76
- ده _ مریضی 77
- 9. راهکارهای مبارزه با اسراف 77
- اشاره 77
- هشت _ کاهش برکت 77
- الف) راهکارهای سلبی 77
- نه _ مستجاب نشدن دعا 77
- یک _ رعایت شأن 78
- اشاره 78
- ب) راهکارهای ایجابی 78
- دو _ رعایت اقتصاد 79
- سه _ رعایت کفاف 80
- چهار _ رعایت قناعت 82
- پنج _ رعایت عدل 84
- شش _ شکرگزاری 87
- اشاره 89
- فصل ششم: محورهای برنامه سازی و موضوع های پیرامونی 89
- الف) بهره وری از هسته خرما 89
- 1. ایده های برنامه ای 89
- ج) دقت در مصرف بیت المال 90
- اشاره 90
- اشاره 90
- محورهای قابل طرح 90
- ب) تغییر الگوی اشتغال برای بهره وری بیشتر 90
- محور های قابل طرح 90
- محورهای قابل طرح 91
- د) پرهیز از اسراف آب 91
- اشاره 91
- محورهای قابل طرح 92
- اشاره 92
- محورهای قابل طرح 92
- ه_) اسراف در وصیت 92
- اشاره 93
- و) چاره اندیشی برای مصرف ماندگار 93
- محورهای قابل طرح 93
- ز) جلوگیری از رکود ثروت عمومی 93
- اشاره 93
- محور های قابل طرح 93
- محور های قابل طرح 94
- اشاره 94
- ح) پاسخ امام علی علیه السلام و طعنه به بخیلان مال اندوز 94
- ط) مصرف گرایی هماهنگ با پیشرفت های جامعه 95
- اشاره 95
- محورهای قابل طرح 95
- ی) اصلاح الگوی تغذیه 96
- اشاره 96
- اشاره 97
- ک) توجه به نیازمندان در زمان بلایای طبیعی 97
- محورهای قابل طرح 97
- محورهای قابل طرح 97
- اشاره 97
- ل) برتری دانش بر فضل 97
- محورهای قابل طرح 98
- اشاره 98
- م) ارزش هزینه کردن در راه دانش 98
- محورهای قابل طرح 99
- ن) مهریه قرآنی 99
- اشاره 99
- اشاره 100
- س) جلوگیری از خرج کردن در راه گناه 100
- محورهای قابل طرح 100
- یک _ مهریه 101
- چهار_ فرهنگ و الگوی تغذیه در اسلام 101
- سه _ تقسیم وقت در اسلام 101
- دو _ نفقه همسر و فرزندان 101
- اشاره 101
- محورهای قابل طرح 101
- الف) برنامه خانواده 101
- 2. برنامه های ترکیبی 101
- شش _ مهمانی ها 102
- ب) الگوی مصرف در سریال های تلویزیونی ایرانی 102
- پنج _ آرایش 102
- هفت _ مسکن 102
- ج) فرآیند تاریخی تغییر الگوی مصرف در جامعه ایران 103
- سخنان کوتاه از معصومین علیهم السلام در مورد اسراف، قناعت و... 104
- فصل هفتم: آسیب شناسی نمونه فیلم های ساخته شده 108
- فصل هشتم: کتاب شناسی موضوعی 125
- کتابنامه 135
یک _ امام علی علیه السلام در نامه ای به یکی از کارگزاران حکومتش درباره حفظ بیت المال در دستگاه حکومت چنین توصیه می کند:
هنگام نوشتن، قلم هایتان را باریک و سطر هایتان را به هم نزدیک و سخن اضافی را حذف کنید. بیش از آنچه مقصود را برساند، ننویسید و از زیاده روی بپرهیزید؛ چون نباید به اموال مسلمانان زیانی برسد. (1)
دو _ هنگامی که طلحه و زبیر برای کاری شخصی نزد امام علی آمدند، امام علی علیه السلام، چراغی را که روبه رویش بود، خاموش کرد و دستور داد چراغی را از خانه بیاورند. طلحه و زبیر دلیل این کار را از حضرت علی علیه السلام پرسیدند. امام علی علیه السلام پاسخ داد: روغن چراغ از بیت المال بود و سزاوار نبود در نورش با شما صحبت کنم. (2)
محورهای قابل طرح
1. پرهیز از مصرف بیت المال به دست کارکنان دولت در مصارف شخصی؛
2. اسراف در بیت المال شامل جزئی ترین مصرف ها هم می شود؛
3. کارگزار حکومت اسلامی در برابر هرگونه خرج اضافه بر نیاز و ضرورت، باید پاسخ گو باشد؛
4. ضرورت حساب رسی مدیران و الگو بودن خودشان در بهره وری عمومی از بیت المال.
د) پرهیز از اسراف آب
اشاره
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله از راهی می گذشت. دید یکی از یارانش به نام سعد در حال وضو گرفتن است و آب زیادی می ریزد. پیامبر فرمود: چرا اسراف می کنی
1- خصال صدوق، ص 310.
2- سیاست نامه امام علی علیه السلام، ص 445.