بهینه سازی الگوی مصرف صفحه 45

نیازهای معقول و واقعی انسان پدید می آید؛ مانند مصرف برای تداوم حیات و سلامتی و حفظ شخصیت اجتماعی که اسلام نیز با آنها موافق است و نه تنها پاسخ به این نیازها را مطلوب، بلکه گاهی لازم و ضروری می داند. در مقابل، برخی از نیازها غیرواقعی و خیالی هستند و شخص برای تفاخر و خودنمایی یا چشم و هم چشمی، به مصرف کالاهای تجملاتی تشویق می شود یا با تصور جایگاهی خیالی و پوچ برای خود، به زیاده روی در مصرف رو می آورد. از نظر اسلام، بهره گیری از کالاها و خدمات با چنین انگیزه هایی، نکوهیده است.(1)

از آنجا که سطح شناخت و معرفت افراد جامعه یکسان نیست، اسلام، مصرف را به انگیزه رفع نیازهای مادی ممنوع نکرده است. به این معنا که اگر انسان فقط برای رفع این نیازها از نعمت های الهی استفاده کند، مباح و جایز است، ولی اسلام می کوشد انسان را به گونه ای تربیت کند که تمام حرکات و فعالیت هایش، او را به هدف نهایی آفرینش، یعنی مقام قرب الهی و کسب رضایت حق تعالی نزدیک کند. مصرف نیز از این قاعده مستثنا نیست.(2)

بنابراین، الگوی مصرف مناسب و مطلوب از نظر اسلام، آن است که ضمن تأمین نیازهای مادی در حد ضرورت، همراه با انگیزه و نیتی الهی باشد. به این معنا که هدف نهایی، اطاعت از خداوند متعال و جلب رضایت او باشد.

پیامبر گرامی اسلام به ابوذر غفاری می فرماید: «شایسته است که در انجام