بهینه سازی الگوی مصرف صفحه 90

نظارت آب را با بحران روبه رو می کند، درحالی که «نظارت درست، نیازمند سیستم های اداری و سیاسی _ اجتماعی مؤثر و پذیرش راهکارهای مدیریت یکپارچه منابع آب است که دارای مراحل شفاف و مشارکتی هست و منطبق بر نیازهای انسانی و اکولوژیکی است».(1)

بی گمان، در چنین صورتی، آب، این مایه حیاتی محیط زیست، تحت حفاظت و کنترل مسئولانه قرار خواهد گرفت و از هرگونه دخل و تصرف بیجا و بهره برداری های غیر مجاز در آن و نیز آلودگی اش، تا حدود زیادی جلوگیری خواهد شد و وضعیت فعلی آب ها بهبود خواهد یافت.

دو _ خاک

دو _ خاک (2)

خاک یکی از منابع ارزشمند حیات بشری است که «برای تشکیل یک سانتی متر آن روی زمین، بیش از هزار سال زمان نیاز است.»(3) ازاین رو، باید از آن به درستی بهره برداری کرد؛ زیرا با بهره برداری نادرست از آن، خاک فرسایش می یابد که پی آمدهای فراوانی دارد. از جمله، فرسایش خاک می تواند زمین های کشاورزی را به بیابان تبدیل کند؛ راه های بیابانی را مسدود سازد؛ محصولات غذایی را کاهش دهد؛ هوای شهرها و روستاها را با گرد و غبار آلوده کند؛ شرایط را برای جاری شدن سیل فراهم کند و سدها، دریاچه ها و منابع آب را از خاک انباشته کند. متأسفانه هر سال، به دلیل فرسایش های آبی و بادی خاک و دخالت های بی رویه انسان، چرای

1- خلاصه گزارش سومین گردهمایی جهانی آب، ص 23.
2- نهج الفصاحه، ص 380، ح 1130.
3- حسین بافکار، بهره وری در پرتو اسلام، صص 93 _ 98.