دین، اسطوره، خرافه و جادو صفحه 26

قوانین حقیقی جهان را کشف می کند. به نظر فریزر، علم همان جادوی بدون خطا و اشتباه است.(1)

د) دیدگاه مارت

د) دیدگاه مارت

براساس این نظریه، پیش از دوره اعتقاد به نیرویی گسترده در سرتاسر جهان (انسان های ابتدایی به وجود نیرویی منتشر در جهان و اشیای جهان اعتقاد داشتند)، منشأ دین در حقیقت همان اعتقاد به ماناست.(2) البته انسان های ابتدایی، مانا را نمی پرستیدند، ولی وقتی اعتقاد به مانا به افراد اختصاص می یافت و کم کم اعتقاد به وجود مانا در مورد ارواح پیدا شد، این ارواح به جهت داشتن مانا مورد پرستش انسان ها واقع شدند. بنابراین، اعتقاد به مانا، در مرحله بعدی به جان مندانگاری تبدیل شد؛ یعنی پس از اینکه ارواح تقدس یافتند، این تقدس به اشیای دارای نیروی «مانا» نیز گسترش یافت.(3)

ه .) دیدگاه توتم گرایی

ه .) دیدگاه توتم گرایی

براساس این نظریه، خدایانی را که انسان ها می پرستند، موجوداتی خیالی هستند که جامعه به طور ناخودآگاه آنها را به عنوان ابزارهایی اختراع کرده است

1- درآمدی بر منشأ دین، نک: ص 90؛ علی سامی النشار، منشأالدین، مرکز الانماء الحضاری، 1995، چ 1، صص 75 و 76 و Pals Daniel/Seven Theories Of Religion/Oxford 1996/P36.
2- مانا، نیرویی جادویی است. البته نیرویی دینی هم به شمار می رود، ولی جنبه سحری و جادویی آن غلبه دارد.
3- درآمدی بر منشأ دین، نک: ص 67؛ بیتس دانیل، انسان شناسی فرهنگی، مترجم: محسن ثلاثی، انتشارات علمی، 1375، ص 675.