- سخن ناشر 1
- پیش گفتار 2
- فصل اول: کلیات 5
- اشاره 5
- 1. مفهوم شناسی خرافه 5
- 2. مفهوم شناسی اسطوره 6
- الف) نادانی بشر 8
- اشاره 8
- 3. بسترهای پیدایش خرافه 8
- ب) اعتقاد به نیروهای ماورای طبیعی 10
- 4. گستره خرافه 11
- ج) سودجویی منفعت طلبان 11
- اشاره 15
- فصل دوم: دسته بندی خرافه 15
- 1. اعتقادی 15
- اشاره 15
- الف) بت پرستی 15
- ب) آنیمیسم 18
- ج) ملت پرستی (شوونیسم) 22
- 2. احکام دینی 23
- اشاره 23
- الف) نماز (مکاء و تصدیه) 23
- اشاره 24
- ب) حج جاهلی 24
- یک _ تلبیه 24
- دو _ طواف 25
- سه _ وقوف 26
- ج) تأخیر انداختن ماه های حرام 27
- د) فرزند خواندگی 28
- 3. آداب اجتماعی 29
- اشاره 29
- الف) زنده به گور کردن دختران 29
- اشاره 33
- ب) فال نیک و بد (تفأل و تطیر) 33
- یک _ تطیر در قرآن 34
- دو _ روش برخورد پیامبراعظم صلی الله علیه و آله با تطیر 35
- ج) چشم زخم (آویختن اشیای جادویی) 39
- د) خوش یمنی و بدیمنی روزها (سعادت و نحوست ایام) 43
- ه_ ) خوش یمنی و بدیمنی ستارگان 47
- و) عطسه زدن 49
- ز) آتش افروزی برای بارش باران 51
- اشاره 53
- 1. رشد حیات فکری _ عقلانی جامعه 53
- فصل سوم: سیره نبوی در مبارزه با خرافه 53
- 2. برخورد عملی با خرافه 55
- 3. دعوت به خردورزی 56
- 4. اعلام برادری و برابری انسان ها 58
- فصل چهارم: خرافه سازی برای پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 60
- 1. شکافته شدن سینه پیامبر 60
- اشاره 60
- 2. خوردن گوشت قربانی بت ها 64
- 3. افسانه آغاز وحی 65
- 4. افسانه آیات شیطانی 67
- 5. تبلیغ خرافه به وسیله پیامبر 68
- الف) کتاب ها 72
- کتاب نامه 72
- ب) مجله ها 74
از این سخن به روشنی می توان دریافت که نویسنده، ترس و نادانی انسان را زمینه ساز پیدایش خرافه می داند.
احمد امین، نادانی را یکی از علل گسترش خرافات در میان عرب جاهلی می داند و می نویسد:
همین ناتوانی از درک علّی امور مختلف است که علت شیوع تام خرافات و اساطیر را در بین اعراب روزگاران جاهلی باز می گوید و اینکه چرا کتب ادب پر از این گونه اساطیر و خرافات است.(1)
ب) اعتقاد به نیروهای ماورای طبیعی
ب) اعتقاد به نیروهای ماورای طبیعی
گروهی از اندیشمندان مسلمان، اعتقاد به نیروهای ماورایی را مربوط به حس حقیقت جویی بشر می دانند و می گویند انسان در برابر علل حوادث، بی اعتنا نبوده است. انسان های خداپرست، ذات پاک الهی را سرسلسله این حوادث می دانند، ولی کافران در تشخیص قدرت های فرابشری به اشتباه رفته اند.
به عبارت دیگر، انسان در گرایش به پرستش نیرویی برتر، گاه در تشخیص مصداق، گمراه شده است و ماه، خورشید، ستاره یا پدیده های ساخته بشر را به عنوان معبود می پذیرد.
«بر اساس برخی آیه های قرآن که برخی دین پژوهان نیز آن را تأیید می کنند، انسان نخست یکتاپرست بوده و پرستش بت، ماه، ستاره یا انسان از نوع انحراف هایی است که به تدریج به وجود آمده است».(2)
1- رؤیا، حماسه، اسطوره، ص 41.
2- علی رضا قائمی نیا، درآمدی بر منشأ دین، تهران، نشر معارف، بی تا، ص 40.