- سخن ناشر 1
- پیش گفتار 2
- اشاره 5
- فصل اول: کلیات 5
- 1. مفهوم شناسی خرافه 5
- 2. مفهوم شناسی اسطوره 6
- الف) نادانی بشر 8
- اشاره 8
- 3. بسترهای پیدایش خرافه 8
- ب) اعتقاد به نیروهای ماورای طبیعی 10
- 4. گستره خرافه 11
- ج) سودجویی منفعت طلبان 11
- الف) بت پرستی 15
- اشاره 15
- فصل دوم: دسته بندی خرافه 15
- اشاره 15
- 1. اعتقادی 15
- ب) آنیمیسم 18
- ج) ملت پرستی (شوونیسم) 22
- اشاره 23
- 2. احکام دینی 23
- الف) نماز (مکاء و تصدیه) 23
- ب) حج جاهلی 24
- یک _ تلبیه 24
- اشاره 24
- دو _ طواف 25
- سه _ وقوف 26
- ج) تأخیر انداختن ماه های حرام 27
- د) فرزند خواندگی 28
- 3. آداب اجتماعی 29
- اشاره 29
- الف) زنده به گور کردن دختران 29
- ب) فال نیک و بد (تفأل و تطیر) 33
- اشاره 33
- یک _ تطیر در قرآن 34
- دو _ روش برخورد پیامبراعظم صلی الله علیه و آله با تطیر 35
- ج) چشم زخم (آویختن اشیای جادویی) 39
- د) خوش یمنی و بدیمنی روزها (سعادت و نحوست ایام) 43
- ه_ ) خوش یمنی و بدیمنی ستارگان 47
- و) عطسه زدن 49
- ز) آتش افروزی برای بارش باران 51
- اشاره 53
- 1. رشد حیات فکری _ عقلانی جامعه 53
- فصل سوم: سیره نبوی در مبارزه با خرافه 53
- 2. برخورد عملی با خرافه 55
- 3. دعوت به خردورزی 56
- 4. اعلام برادری و برابری انسان ها 58
- اشاره 60
- فصل چهارم: خرافه سازی برای پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 60
- 1. شکافته شدن سینه پیامبر 60
- 2. خوردن گوشت قربانی بت ها 64
- 3. افسانه آغاز وحی 65
- 4. افسانه آیات شیطانی 67
- 5. تبلیغ خرافه به وسیله پیامبر 68
- الف) کتاب ها 72
- کتاب نامه 72
- ب) مجله ها 74
پیش گفتار
پیش گفتار
انسان آن گاه که از درک حقایق و رابطه منطقی پدیده ها عاجز شود، برای تسکین و اقناع خود به قوه خیال پناه می برد و به کمک آن اساطیر گوناگونی می سازد و در ذهن خود، جهانی از خدایان و ارواح نامرئی مجسم می کند. انسان نادان در رویارویی با شگفتی های طبیعت، بی اختیار مجذوب آنها می شود و گاه تا بدان جا پیش می رود که آنها را خدای خود می خواند. بر این اساس، خرافات را می توان زاده تخیل، تحیر و واهمه انسانی دانست.(1)
گرایش انسان به پرستش نیروی برتر، گاه در تطبیق مصداق به گمراهی می رود و ماه، خورشید، ستاره یا پدیده های دست ساخت بشر را معبود می شمارد. به همین دلیل، بر اساس برخی آیات قرآنی، بشر ابتدا یکتاپرست بوده و پرستش بت، ستاره یا انسان از نوع انحراف هایی است که به تدریج به وجود آمده است.(2)
در تاریخ فرهنگ بشری به ویژه در عصر جاهلی، خرافات، نمودها و
1- نک: لوتر کینگ، ندای سیاه، ترجمه: منوچهر کیا، صص 7 و 8 ؛ گوستاو جاهودا، روان شناسی خرافات، مترجم: محمدتقی براهنی، تهران، نشر نو، 1363، ص 4.
2- علی رضا قائمی نیا، درآمدی بر منشأ دین، تهران، نشر معارف، بی تا، ص 40؛ مرتضی مطهری، مقدمه ای بر جهان اسلامی، تهران، صدرا، 1372، ج 4، ص 26.