- سخن ناشر 1
- پیش گفتار 2
- فصل اول: کلیات 5
- اشاره 5
- 1. مفهوم شناسی خرافه 5
- 2. مفهوم شناسی اسطوره 6
- 3. بسترهای پیدایش خرافه 8
- الف) نادانی بشر 8
- اشاره 8
- ب) اعتقاد به نیروهای ماورای طبیعی 10
- 4. گستره خرافه 11
- ج) سودجویی منفعت طلبان 11
- اشاره 15
- 1. اعتقادی 15
- الف) بت پرستی 15
- اشاره 15
- فصل دوم: دسته بندی خرافه 15
- ب) آنیمیسم 18
- ج) ملت پرستی (شوونیسم) 22
- الف) نماز (مکاء و تصدیه) 23
- 2. احکام دینی 23
- اشاره 23
- ب) حج جاهلی 24
- اشاره 24
- یک _ تلبیه 24
- دو _ طواف 25
- سه _ وقوف 26
- ج) تأخیر انداختن ماه های حرام 27
- د) فرزند خواندگی 28
- 3. آداب اجتماعی 29
- اشاره 29
- الف) زنده به گور کردن دختران 29
- ب) فال نیک و بد (تفأل و تطیر) 33
- اشاره 33
- یک _ تطیر در قرآن 34
- دو _ روش برخورد پیامبراعظم صلی الله علیه و آله با تطیر 35
- ج) چشم زخم (آویختن اشیای جادویی) 39
- د) خوش یمنی و بدیمنی روزها (سعادت و نحوست ایام) 43
- ه_ ) خوش یمنی و بدیمنی ستارگان 47
- و) عطسه زدن 49
- ز) آتش افروزی برای بارش باران 51
- اشاره 53
- فصل سوم: سیره نبوی در مبارزه با خرافه 53
- 1. رشد حیات فکری _ عقلانی جامعه 53
- 2. برخورد عملی با خرافه 55
- 3. دعوت به خردورزی 56
- 4. اعلام برادری و برابری انسان ها 58
- اشاره 60
- 1. شکافته شدن سینه پیامبر 60
- فصل چهارم: خرافه سازی برای پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 60
- 2. خوردن گوشت قربانی بت ها 64
- 3. افسانه آغاز وحی 65
- 4. افسانه آیات شیطانی 67
- 5. تبلیغ خرافه به وسیله پیامبر 68
- کتاب نامه 72
- الف) کتاب ها 72
- ب) مجله ها 74
کند و عطسه کننده نیز در پاسخ، هدایت و عاقبت به خیری را طلب کند.(1)
تکرار عطسه که ممکن است نشانه دریافت هوا باشد، نعمت است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این باره فرمود: «أَلْعُطاسُ لِلْمَرِیضِ دَلِیلُ الْعافِیَهِ وَ راحَهٌ لِلْبَدَن؛ عطسه کردن مریض نشانه سلامتی و آسودگی بدن است».(2)
ز) آتش افروزی برای بارش باران
ز) آتش افروزی برای بارش باران
با توجه به خشک سالی و گرمسیری منطقه عربستان و نیاز زیاد مردم به آب، برای بارش باران کارهایی انجام می دادند. برای نمونه، هنگام خشک سالی، پیران قوم، مراسمی با آداب ویژه برگزار می کردند. آنان به دم و پاهای گاوهای ماده، هیزم می بستند و آنها را بالای کوه می بردند. آن گاه هیزم ها را آتش می زدند و گاوها را از بالای کوه به دویدن وامی داشتند.
در پندار آنان، ناراحتی و نگرانی گاو در باران خواهی بسیار اثرگذار بود. موکلان باران، به دلیل قداست گاو، ناراحتی او را تحمل نمی کردند و باران می فرستادند. شاید آتش افروزی و سر و صدا، تقلید از رعد و برق بوده است.
هشام بن کلبی، این مراسم را با بیان آداب آن، در قالب شعر گزارش داده است.(3) با ظهور اسلام، این خرافه برچیده شد. رسول گرامی اسلام با هدایت مردم، آنها را از کج اندیشی نجات داد و با کندن چاه و قنات،
1- صحیح بخاری، ج 5، ص 2298، ح 5870.
2- بحارالانوار، ج 73، ص 53.
3- نک: جاهلیت و اسلام،ص 505.