خرافه و خرافه زدایی با رویکرد رسانه ای صفحه 251

2. «پیروی از دین تقلید [کورکورانه] نیست؛ زیرا دین عبارت است از مجموعه ای از معارف مربوط به مبدأ و معاد و قوانین اجتماعی، از عبادات و معاملات که از طریق وحی و نبوت به بشر رسیده، نبوتی که صدقش با برهان ثابت شده و نیز از مجموعه ای از اخبار که مخبر صادق از انجام آنها خبر داده، مخبِری که باز صادق بودنش به برهان ثابت شده است. و معلوم است که پیروی از چنین دینی پیروی علم است نه خرافات، چون فرض کردیم که به صدق آن مخبِر عالِمیم و برهان علمی بر آن داریم.»(1)

در پایان عرض می کنیم که خداوند در فطرت و وجود ما انسان ها این توانایی را قرار داده است که شخصاً حق و باطل را تشخیص دهیم. هرچند در جامعه ای زندگی کنیم که غرق در اباطیل و خرافات باشد یا در خانواده ای پرورش یابیم که نسل اندر نسل انحراف اعتقادی داشته اند، ما نباید خود و سرنوشت خود را کورکورانه تسلیم افکار و عقاید دیگران کنیم، چه آن تقلید از اجدادمان باشد و چه تقلید کورکورانه و بی جا از ملل پیشرفته و تمدن های غربی و امریکایی، بلکه لازم است با آن وجدان فطری و عقل خدادادی و معیارهای فطری، به بررسی و سنجش افکار بپردازیم و موارد صحیح را از ناصحیح جدا کنیم.

دوم _ عامل علمی

دوم _ عامل علمی

چنان که گفته شد، دومین عامل درونی، عامل علمی است. به نظر می رسد کاستی ذهن، فلسفه ناپخته و نداشتن شناخت طبیعی و فراطبیعی از عوامل درونی است که موجبات گرایش به خرافه را در انسان فراهم می آورد.(2)