خرافه و خرافه زدایی با رویکرد رسانه ای صفحه 338

فرهنگ اسلام باور واهیِ برتری قومی و قبیله ای را باطل و اندیشه برابری انسان ها را مطرح و تبعیض نژادی را منسوخ کرد و ملاک برتری را پرهیزکاری دانست. اسلام کوشید تعصب کور را در مسیر صحیح قرار دهد تا بر طبق قواعد انسانی و عواطف حقیقی و فضایل اخلاقی و به خصوص بر اساس احساسات دینی صحیح حرکت کند و تلاش کرد از این روحیه در بنیان گذاری امت اسلامی بر اساس پایه های صحیح و سالم استفاده کند. اسلام کوشید به عصبیت قبیله ای جهت صحیح دهد و عنصرهای انحرافی و نادرست را از آن حذف کند و برای همین به صله رحم و نیکی به والدین امر فرمود و هر یک از آنها را واجبات دینی قرار داد و سعی کرد به این طریق ارتباط امت اسلامی را با هم مستحکم تر کند.(1) چنان که خداوند در قرآن می فرماید: «أَشِدّاءُ عَلَی الْکُفّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُمْ.»(2) روایات اسلامی نشان می دهد پیامبر اکرم و ائمه معصومین علیهم السلام عصبیت را به شدت نکوهیده اند تا آنجا که پیامبر اکرم می فرماید: «کسی که در قلبش به اندازه دانه خردلی عصبیت باشد، خداوند روز قیامت او را با اعراب جاهلیت محشور می کند».(3)

هم چنین از روایتی از امیرالمؤمنین علی علیه السلام استفاده می شود که اولین کسی که تعصب به خرج داد ابلیس بود. حضرت علی علیه السلام در خطبه قاصعه درباره عصبیت فرمود: «ابلیس در برابر آدم به سبب اصل و اساس خویش تعصب ورزید و آدم را مورد طعن قرار داد و گفت: من از آتشم و تو از گِل.»

1- محمدهادی یوسفی غروی، تاریخ اسلام عصر پیامبر اعظم، ترجمه و تلخیص: حسین علی عربی، صص 63 و 64.
2- فتح: 29.
3- محمد بن یعقوب کلینی، اصول کافی، ترجمه و شرح: محمدباقر کمره ای، ج 5، باب عصبیت، ص 212.