نظام اخلاقی اسلام: دوست نما ها صفحه 14

1 . علاّمه بزرگوار مرحوم شرف الدین عاملی، ابوهریره، ص 27.

5. منافقان و مسأله استغفار

5. منافقان و مسأله استغفار

5. (وَإِذَا قِیلَ لَهُمْ تَعَالَوا یَسْتَغْفِرْ لَکُمْ رَسُولُ اللّهِ لَوَّوا رُؤُوسَهُمْ وَرَأَیْتَهُمْ یَصُدُّونَ وَهُمْ مُسْتَکْبِرُونَ). «هنگامی که به منافقان گفته می شود بیایید پیامبر خدا برای شما طلب آمرزش کند، سرهای خود را (به عنوان مسخره) تکان داده و آنان را می بینی که با تکبر روی گردان می شوند». 6. (سَوَاءٌ عَلَیْهِمْ أَسْتَغْفَرتَ لَهُمْ أَمْ لَمْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ لَنْ یَغْفِرَ اللّهُ لَهُمْ إِنَّ اللّهَ لا یَهْدِی الْقَومَ الْفَاسِقینَ). «چه برای آنها طلب آمرزش بنمایی و چه ننمایی یک سان است، خدا آنها را نخواهد بخشید. خدا فاسفان را هدایت نمی کند». افراد گناه کار، در صورتی که متوجه گناه خود باشند و بدانند که با این عمل به حدود قوانین الهی تجاوز می نمایند، دیر یا زود به فکر چاره افتاده و وسیله مغفرت و آمرزش خود را فراهم می آورند. ولی افراد متمرد و گناهکاری که متوجه گناه خود نباشند و سیئه در نظر وی حسنه جلوه کند و هرگونه تجاوز و تعدّی را بر اثر جهلی که بر روح او حکومت می کند، عین صواب و حق و حقیقت پندارد، هرگز به فکر

چاره نیفتاده و اگر کسی به وی راه صحیحی را که سعادت او در آن است پیشنهاد کند، روی جهالت سر خود را تکان داده و از هرگونه خیرخواهی، متکبرانه روی می گرداند. گروه منافق از دسته دوم هستند; زیرا آنان اگر چه به اسلام و ایمان تظاهر می کنند، ولی چنان که لفظ «تظاهر» از آن حاکی است، همه آن کارها تظاهر و خودنمایی بوده و از ایمان واقعی به خدا و رسول او، خبری نیست و در حقیقت دارای جهل مرکّبند که از اشتباه و نادانی خود آگاهی ندارند. روی همین حالت نفسانی (جهل مرکب) بود که هر موقع به یکی از منافقان عصر رسالت پیشنهاد می شد خدمت پیامبر برسند و پیامبر درباره آنان طلب آمرزش کند، چون به مقام و موقعیت پیامبر معتقد نبودند و آیین او را از صمیم دل نپذیرفته بودند، سرهای خود را به عنوان مسخره و این که احتیاجی به چنین طلب مغفرت پیامبر ندارند، تکان می دادند و متکبرانه از این پیشنهاد سر برمی تافتند. این شیوه (شیوه اعراض و روی گردانی از عمل به پیشنهاد سودمند) اختصاص به منافق ندارد، بلکه هر ملتی که به جهل و نادانی خود پی نبرد، هیچ گونه عمل اصلاحی در میان آنان با دست خود آن ملت صورت نمی گیرد. از این نظر دانشمندان گفته اند، هدایت و راهنمایی گروهی که در جهل بسیط هستند; یعنی به جهل و نادانی خود توجه دارند بسیار آسان است; ولی راهنمایی گروهی که در جهل مرکبند; یعنی نمی دانند و تصور می کنند که می دانند، بسیار مشکل و احیاناً محال است. بدین لحاظ، هم چنـان که انتقـاد مقـدمـه تکامـل است، شک و تردید در یک مطلب، تا چـه رسد علـم و یقیـن بـه نقص و اشتباه، مایه تکامـل و نردبـان ترقی است.

استغفار پیامبران موجب آمرزش گناهان است