بررسی گسترده ی فقهی: قمار، قیادت، قیافه، کهانت و ... صفحه 128

الشِّطْرَنْجُ وَ الْأَرْبَعَهَ عَشَرَ بِمَنْزِلَهٍ وَاحِدَهٍ» از باب مثال باشد و منظور این است که همه ی آلات قمار به منزله ی واحد هستند.

امّا در جواب می گوییم: این خیلی بعید است و روایت دیگری هم که تمام آلات قمار را ذکر کرده، فقط فرموده باطل است و نفرموده به منزله ی واحد است تا بگوییم حکمشان با شطرنج یکسان است. بنابراین در مورد آلاتی که به منزله ی شطرنج نیستند، نمی توانیم بگوییم لعب به آن ها بدون رهن حرام است و احتیاط واجب در آن ها هم ضعیف تر از آلاتی است که به منزله ی شطرنج است.

آیا امکان خروج شطرنج، نرد و ... از آلات قمار وجود دارد تا لعب به آن بدون رهن جایز باشد؟

در پاسخ به این سؤال می گوییم اگر بازی شطرنج، نرد و ... استحاله شده و تبدیل به شیئ دیگری شود، نظیر لفظی که از معنایی به معنای دیگر منتقل می شود و معنای سابق را ندارد، در این صورت مانعی ندارد که بگوییم لعب به شطرنج جایز است؛ چون لعب به شطرنج انقلاب ماهیت پیدا کرده است؛ فرضاً اگر بتوان روزی با بازی شطرنج تربیت فرزند کرد یا مثلاً در محاسبه ی مهندسی ساختمان استفاده کرد، از آن جایی که حقیقتاً لعب نیست می توانیم بگوییم جایز است؛ زیرا نهایت آن چه از روایت استفاده کردیم، حرمت لعب به شطرنج است در حالی که این دیگر لعب نیست.