بررسی گسترده ی فقهی: قمار، قیادت، قیافه، کهانت و ... صفحه 129

إن قلت: در روایت فرمود که بیع آن حرام، اتخاذش شرک و ... بنابراین حتّی اگر لعب به آن هم نکند، خریدن آن و اتخاذ آن و ... حرام است.

قلت: به مناسبت حکم و موضوع، آن خرید، فروش و اتخاذی که برای شطرنجِ معمول باشد حرام است و الا اگر از شطرنج به عنوان ماشین حساب نیز استفاده شد، دیگر حرمتی ندارد و بالجمله اگر از این وسیله در عرف، هم استفاده ی حرام و هم استفاده ی حلال می شود و به اصطلاح «دوکاره» است، بیعش جایز و اتخاذش حلال است. حکم استفاده ی از آن هم که معلوم است و اگر فرد خاصّی می خواهد از آن استفاده به نحو غیر لعبی کند بدون آن که عرفاً دوکاره شناخته شود، احتمال جواز صحّت بیع در آن وجود دارد _ چنان که در مباحث هیاکل عبادت گذشت _ گرچه خلاف احتیاط است.

قسم سوم: لعب به غیر آلات قمار با رهن

اشاره

اگر وسیله ای که طرفین با هم بازی کرده و رهن می گذارند از آلات معدّه ی للقمار نباشد؛ مثلاً در مورد وزنه زدن با هم رهن بگذارند که هر کسی بیشتر وزنه زد مالک آن رهن شود، چه حکمی دارد؟

مرحوم شیخ می فرماید: مراهنه بر لعب به غیر آلات قمار ملحق به قمار است، هم از لحاظ حرمت و هم از لحاظ فساد؛