بررسی گسترده ی فقهی: قمار، قیادت، قیافه، کهانت و ... صفحه 138

کلام صاحب جواهر- قدس سره - در عدم حرمت مراهنه در لعب به غیر آلات قمار

اشاره

صاحب جواهر- قدس سره - می فرماید: مغالبه به آلات قمار حرام است، ولی مغالبه به غیر آلات قمار حتّی مع الرهن هم باشد تکلیفاً حرام نیست و فقط وضعاً حرام است؛ یعنی برنده مالک آن رهن نمی شود.(1)

1- نجفی، محمد بن حسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، ج 22، ص109: و منه [ما هو محرم فی نفسه] القمار، بلا خلاف أجده فیه ... لا فرق فی ذلک بین الشطرنج و النرد و ... مما اعتید المقامره به سابقا أو لاحقا، أما إذا لم یعتد المقامره به، فالظاهر عدم حرمته مع عدم الرهان، للأصل و انصراف أدله المقام إلی غیره، و السیره القطعیه من الأعوام و العلماء، فی المغالبه بالأبدان و غیرها، و قد روی مغالبه الحسن و الحسین- علیهما السلام - بمحضر من النبی- صلی الله علیه و آله و سلم - بل و مع الرهان أیضا و إن حرم هو، لأنه أکل مال بالباطل دونه، لما عرفت مما لا معارض له. انتهی. گرچه مراد صاحب جواهر- قدس سره - از «أعوام» همان «عوام» است، ولی در لغت به این معنی نیامده، بلکه جمع «عام» به معنای «حول» است، در حالی که جمع «عامّ» و «عامّه» که در مقابل خاصّ است، فقط «عوام» می باشد: ü المصباح المنیر، ج 2، ص438 و430: عَامٌّ وَ الْعَامَّهُ خِلَافُ الْخَاصَّهِ وَ الْجَمْعُ عَوَامُّ. عَامَ: فِی الْمَاءِ (عَوْماً) ... و (الْعَامُ) الْحَوْلُ و النِّسْبَهُ إِلَیْهِ عَلَی لَفْظِهِ فَیُقَالُ نَبْتٌ (عَامِیٌّ) إِذَا أَتَی عَلَیْهِ حَوْلٌ فَهُوَ یَابِسٌ و (الْعَامُ) فِی تَقْدِیرِ فَعَلٍ بِفَتْحَتَیْنِ وَ لِهذَا جُمِعَ عَلَی (أَعْوَامٍ). ü لسان العرب، ج 12، ص431: العامُ الحَوْلُ یأْتی علی شَتْوَه و صَیْفَه و الجمع أَعْوامٌ، لا یکسَّرُ علی غیر ذلک. (امیرخانی)