بررسی گسترده ی فقهی: قمار، قیادت، قیافه، کهانت و ... صفحه 163

است، ولی از آن جایی که اگر کسی هم جعل کرده باشد اهل زبان عربی بوده، می توانیم به عنوان شاهد از آن استفاده کنیم.

بیان دوم: این که بگوییم ضمیر «هُوَ» به موصول در «مَا قُومِرَ عَلَیْهِ» یا «مَا قُومِرَ بِهِ» برمی گردد که در این صورت مراد، جُعل خواهد بود و مراد از میسر هم همان جزور خواهد بود و معنا این طور می شود: جُعلی که در قمار قرار داده می شود مانند آن جزور در میسر است.

حال این سؤال مطرح می شود که تشابه جُعل در قمار با جزور در میسر در چیست؟ در حرمت اکل یا حرمت لعب به آن؟ در پاسخ می گوییم از آن جایی که اثر اولی و بارز میسر حرمت قمار بر آن است _ زیرا همان طور که قبلاً بیان کردیم از آیه ی شریفه، اوّل حرمت تکلیفی قمار بر جزور استفاده می شود و از ادلّه ی دیگر (و شاید از خود آیه ی شریفه) استفاده ی حرمت آن جزور می شود _ بنابراین این که حضرت می فرمایند: جُعلی که در قمار قرار داده می شود مانند جزور در میسر است، مراد این است: همان طور که قمار بر «جزور» حرام است، قمار بر «جُعل» هم حرام است.

بنابراین مناقشه ای که بعضی در چگونگی استفاده ی حرمت از این دو روایت کرده اند با این دو بیان دفع می شود.