بررسی گسترده ی فقهی: قمار، قیادت، قیافه، کهانت و ... صفحه 286

مرتکب حرام شده است. خداوند عزّوجلّ می فرماید:

<لا تَحْسَبَنَّ الَّذینَ یَفْرَحُونَ بِما أَتَوْا وَ یُحِبُّونَ أَنْ یُحْمَدُوا بِما لَمْ یَفْعَلُوا فَلا تَحْسَبَنَّهُمْ بِمَفازَهٍ مِنَ الْعَذابِ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ>

ثانیاً: ملازمه ای بین حرمت حبّ ممدوح قرار گرفتن بی جا و حرمت مدح کردن بی جا نیست؛ زیرا ممکن است حبّ ممدوح قرار گرفتنِ بی جا حرام باشد، ولی مدح کردن دیگران در حقّ او حرام نباشد.

پس همان طور که ملاحظه فرمودید: هیچ یک از ادلّه ای که بر حرمت مدح من لایستحق المدح أو یستحق الذم اقامه شد تمام نیست. البته فراموش نشود که مرحوم شیخ می فرماید مقتضای این ادلّه حرمت مدح به خاطر طمع در ممدوح است.

آیا مدح به جهت دفع شرّ واجب است؟

اشاره

سپس مرحوم شیخ می فرماید این که گفتیم مدح بی جا حرام است مربوط به جایی است که برای دفع شرّ نباشد، امّا اگر مدح برای دفع شرّ باشد، نه تنها حرام نیست بلکه واجب هم هست(1) و در بعضی روایات وارد شده که:

1- المکاسب المحرمه، ج 2، ص52: و أمّا لدفع شرّه فهو واجب، و قد ورد فی عده أخبار: «أنّ شرار الناس الذین یُکرَمون اتقاء شرّهم».