بررسی گسترده ی فقهی: قمار، قیادت، قیافه، کهانت و ... صفحه 301

باشد: در مواردی که تواطؤ کرده باشند هر دو ملعونند، امّا در مواردی که تواطؤ نکرده باشند فقط ناجش ملعون است.

2. روایت معانی الأخبار:

وَ [مُحَمَّدُ بْنُ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْن] فِی مَعَانِی الْأَخْبَارِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ هَارُونَ الزَّنْجَانِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ عَبْدِ الْعَزِیزِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ سَلَّامٍ بِإِسْنَادٍ مُتَّصِلٍ إِلَی النَّبِیِّ- صلی الله علیه و آله و سلم - أَنَّهُ قَالَ: لَا تَنَاجَشُوا وَ لَا تَدَابَرُوا.(1)

این روایت از لحاظ سند ناتمام است.

این که «لَا تَنَاجَشُوا» از باب تفاعل ذکر شده، شاید مراد این باشد که در مبیع یا ثمن نجش نکنید و یا مراد این باشد که با هم دیگر قرار نجش نگذارید و احتمال هم دارد مراد این باشد که برای کسی نجش نکن تا دیگری برای تو متقابلاً نجش کند. اقرب این معانی، معنای دوم است؛ یعنی با هم قرار نجش نگذارید.

به هر حال این دو روایتی که در مورد نجش وارد شده هیچ کدام دلالتی بر این که تواطؤ قید حرمت باشد ندارد. بنابراین اگر نتوانستیم حدود نجش را از لغت تعیین کنیم، به قدر متیقن اخذ می کنیم که آن تواطؤ در ازدیاد ثمن برای رغبت دیگران در بیع است.

1- وسائل الشیعه، ج17، کتاب التجاره، أبواب آداب التجاره، باب 49، ح4، ص459 و معانی الخبار، ص284.