بررسی گسترده ی فقهی: قمار، قیادت، قیافه، کهانت و ... صفحه 473

نظر نهایی در مورد سعه ی روایت «الاسلام یعلو و لایعلی علیه»

اشاره

خلاصه این که در مورد روایت «الاسلام یعلو و لا یعلی علیه» نمی توانیم آن سعه و اطلاق را بپذیریم و شاید معنای روایت این باشد که اسلام از حیث حجج، براهین و قوّت استدلال بر همه ی ادیان و مکاتب برتری دارد و یا به این معنی است که اسلام به حسب تعالیم و اعتقاداتی که ارائه می دهد بر همه چیز برتری دارد.

مضاف به این که از لحاظ سند هم ناتمام است و شیخ صدوق- قدس سره - در من لایحضره الفقیه(1) مرسلاً نقل کرده و اصل آن هم ظاهراً به نقل از اهل سنت است؛ هرچند مضمون روایت که فی الجمله اسلام علوّ دارد و غیر اسلام بر اسلام علوّ ندارد مسلّم است، امّا این که در کجا چنین است و چه معنایی دارد با این سند نمی توانیم اطلاق آن را اثبات کنیم؟ پس باید به قدر متیقن اخذ کنیم.

بنابراین روایت «الاسلام یعلو و لا یعلی علیه» نه می تواند مستند عدم جواز بیع مصحف به کافر باشد و نه مستند عدم جواز بیع عبد مسلم به کافر.

البته در مورد عدم جواز بیع عبد مسلم به کافر ممکن است کسی ادعا کند فی الجمله اجماعی است و بعید نیست چنین

1- من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص334: لَا ضَرَرَ وَ لَا إِضْرَارَ فِی الْإِسْلَامِ فَالْإِسْلَامُ یَزِیدُ الْمُسْلِمَ خَیْراً وَ لَا یَزِیدُهُ شَرّاً وَ مَعَ قَوْلِهِ- علیه السلام - الْإِسْلَامُ یَعْلُو وَ لَا یُعْلَی عَلَیْهِ.